Page 11 - My FlipBook

Burgerschap

dat bepaalde normen en waarden zwaar wegen. Dit deden
studenten gemiddeld het meest als ze hun mening gaven
Verkenning ecbo en UU naar over homoseksualiteit en orgaandonatie, bijvoorbeeld: ‘Dat
vind ik zonde [homodiscriminatie] dat moet stoppen. Dat kan zo
niet langer, je kan niet mensen gewoon afkraken.’ Bij deze ‘emo-
het kritisch denkvermogen tionele’ argumentatie werd bijvoorbeeld ook verwezen naar
‘keuzevrijheid’: ‘Nee, ik vind dat je daar [orgaandonatie] een keu-
ze zelf in mag maken. Want ja, het is toch van jou. En als je het niet
van mbo-niveau 2-studenten wil, dan hoeft dat niet vind ik’.

Empathisch denken is nog geen kritisch
denken
als vluchtelingen of homoseksualiteit; andere jongeren komen Om het kritisch denkvermogen te stimuleren, kregen som-
deze onderwerpen minder tegen in hun leefwereld. Wanneer mige studenten een ‘empathische prikkel’: een verhaal van
je nog niet veel over een onderwerp weet, is het moeilijker een jongere die persoonlijk met het onderwerp te maken had.
om feiten of ervaringen in je argumentatie te gebruiken. Dit Vervolgens vroegen we de studenten zich in deze persoon
maakt kritisch denken lastig. Gemiddeld argumenteerden de in te leven. Door het aanbieden van deze prikkel reageerden
studenten het meest op basis van feiten en eigen ervaringen ze met sterkere emoties. Ze vonden het dus ‘erger’, maar dit
wanneer ze hun mening gaven over de wettelijke alcohol- leidde niet automatisch tot kritisch denken. Niet elke student
leeftijd en de vluchtelingencrisis, zo laten de volgende cita- verplaatst zich gemakkelijk in een ander, waardoor je het on-
ten zien. ‘Qua groei en ontwikkeling van je lichaam, hersenen. Dat derwerp van een andere kant kunt bekijken en tot andere in-
wordt afgeremd door alcohol. En als je dus geen alcohol drinkt, dan zichten kan komen. Sommige studenten redeneren bijna als
heb je dus een betere kans dat je lichaam en je hersenen beter is’. vanzelf met meerdere perspectieven en komen tot een genu-
‘Hier in Barneveld zijn ze ook weer huizen aan het bouwen enzo. anceerd eindoordeel: ‘Ik weet niet zo goed wat ik ervan moet vin-
Terwijl eh, de gewone Nederlanders gewoon ervoor moeten betalen. den… ik vind het eigenlijk erg aan beide kanten’.
En hun krijgen het gewoon.’
Wat kunnen docenten doen?
Om studenten empathisch én kritisch te laten denken, kun-
nen docenten met werkvormen het perspectief van anderen
Empathisch denken is nog
inbrengen en in hun pedagogische begeleiding studenten trai-
geen kritisch denken nen kritisch te denken. Docenten kunnen dit bereiken door te
stimuleren argumenten te sorteren (voor- en tegenargumen-
ten) en op waarde te schatten (welk argument weegt voor jou
het zwaarst en waarom?), te argumenteren vanuit het andere
Studenten gebruikten in hun argumenten minder feiten en perspectief, meer argumenten te geven en de informatie daad-
ervaringen wanneer we naar hun mening over homoseksua- werkelijk toe te passen in de vorming van hun eindoordeel.
liteit en orgaandonatie vroegen. Deze twee onderwerpen lij- Ecbo ontwikkelt momenteel een zelfassessment voor docent-
ken verder van de studenten af te staan en worden daardoor vaardigheden ontwikkelen, om te bepalen in hoeverre zij de di-
als abstracter ervaren: ‘Is vervelend [orgaandonatie]. Maar ik heb dactische en pedagogische vaardigheden bezitten om kritische
er zelf helemaal niks mee. Niemand die ik ken. (…) Je hoort het, en denkvaardigheden bij jongeren te trainen.
je doet er verder niks mee.’ Studenten zouden geholpen kunnen
worden door meer over de onderwerpen te weten te komen, of Dr. Pieter Baay (pieter.baay@ecbo.nl) is werkzaam als onderzoeker bij het
bijvoorbeeld iemand te ontmoeten die er persoonlijk mee te Expertisecentrum Beroepsonderwijs (ecbo). Esther Beekman liep stage bij
maken heeft. Op deze manier komt het onderwerp minder ver ecbo en volgt nu de masteropleiding Forensische orthopedagogiek aan de
van het bed te staan. Universiteit van Amsterdam.

‘Dit vind ik heel erg’ Handreiking voor docenten
Niet alleen worden oordelen onderbouwd met feitelijke in- Op de website van de MBO Raad verschijnt een hand reiking
formatie of ervaringen, studenten gebruiken ook argumen- voor docenten om kritische denkvaardigheden bij jongeren www.profielactueel.nl
ten gebaseerd op gevoelens en geldende normen en waarden. te trainen. Deze wordt gelanceerd tijdens de studie dag op
Dan wordt hun mening gevormd doordat het onderwerp een 14 oktober van het Netwerk Burgerschap en is door ecbo in
bepaalde emotionele waarde heeft of omdat de student vindt samenwerking met CINOP Advies ontwikkeld.

OKTOBER 2016 11