Page 13 -

bereiden op de steeds veranderende arbeidsmarkt en economie. doet mee. ‘Het extended opleidingsteam is in het ideale geval
Dat kan onder meer door meer flexibiliteit in te bouwen in het een regionale netwerkorganisatie dat vanuit co-makership tus-
curriculum, meer aandacht voor werkplekleren en co-maker- sen onderwijs en bedrijfsleven een beroepsopleiding vormgeeft.
ship tussen school en bedrijf. Maak jongeren ook bewust van de Daarbij is flexibiliteit een belangrijk gegeven want docenten en
steeds veranderende ontwikkelingen op de werkvloer en het feit praktijkbegeleiders moet in kunnen spelen op de voortdurende
dat ze bij moeten blijven door het volgen van eventuele cursus- veranderingen in de maatschappij en in het beroep waarvoor ze
sen en opleidingen. Dan leid je ze op naar vakvolwassenheid. opleiden.’ De grote aandacht voor het formele leren binnen het
Dat wil zeggen dat een beginnend beroepsbeoefenaar uit moet professionaliseringsbeleid zorgt er echter voor dat de innova-
kunnen groeien tot een ervaren en deskundige vakman.’ tiekracht binnen onderwijsteams beperkt is. ‘De nadruk binnen
de teams ligt op het vaststellen van leerdoelen, curricula en het
Beheersbaarheid behalen van een diploma. Allemaal zaken die te maken hebben
Nieuwenhuis zou graag de discussie aangaan met het onder- met beheersbaarheid en kwantificeerbaarheid van het onderwijs
wijsveld om de kwalificatiedossiers ruimer en globaler te defi- en niet met professionalisering waarbij docenten kennis en in-
niëren, maar dat vraagt responsiviteit van de onderwijsinstel- formatie benutten om tot nieuwe inzichten te komen.’
lingen en de onderwijsteams. En die ontbreekt deels door de
beheersbaarheid die het ministerie van OCW en bestuurders ‘droste-plaatje’
eisen van de onderwijsteams. Hierdoor is er maar beperkt HRD/HRM en de kwaliteit van leren op de werkplek van docenten
ruimte voor informeel leren in die teams. ‘Die onvoorspelbare zijn daarbij belangrijke instrumenten. De eisen die aan de onder-
kant is natuurlijk minder goed te beoordelen of te examineren, wijsteams gesteld worden zouden in dezelfde lijn moeten liggen
waardoor bestuurders en het ministerie de neiging hebben om als die van de beroepsbeoefenaars waarvoor het team opleidt.
zo veel mogelijk in regels vast te leggen om het onderwijs be- Op deze manier wordt het team zich bewuster van de impact
heersbaar te maken. Die regels hebben echter weinig met de die zij hebben op de ontwikkeling van de loopbaan van novice
kwaliteit van het onderwijs te maken.’ naar vakvolwassenheid. Dat werkt twee kanten op. Een docent is
ook een rolmodel. Niet alleen voor zijn studenten, maar ook voor
zijn net gestarte collega’s die van de lerarenopleiding komen.
Nieuwenhuis noemt het een ‘Droste-plaatje’. De lerarenopleidin-
Klaarstomen voor een diploma
gen van de HAN zijn immers het beginpunt van de ontwikkeling
is alleen beheersmatig interessant van een student van startbekwaam naar vakbekwaam. ‘Op de
lerarenopleiding worden docenten opgeleid die later studenten
gaan begeleiden die een beroepsopleiding volgen. Binnen het
lectoraat gaan we straks een beroepspedagogisch model ontwik-
Die kwaliteit zit in het onderwijzend personeel en daarmee kelen dat we op elke beroepsopleiding kunnen leggen. Het zou
in het niveau en de kunde van de opleidingsteams. Om die kwa- vreemd zijn als we dat model niet op onze eigen lerarenopleiding
liteit zichtbaar te maken, zal Nieuwenhuis tijdens zijn lectoraat zouden toepassen om de kwaliteit van toekomstige docenten te
samen met docenten en professionals van de Gelderse roc’s en vergroten. Want binnen veel lerarenopleidingen heerst nog niet
de HAN modellen ontwikkelen waarin co-makership, werkple- het besef dat een mbo-docent een veel grotere differentiatie aan
kleren, professionalisering van docenten, inwerken van jonge rollen heeft dan een vo-docent. Wat dat betreft hebben we bin-
leerkrachten, strategische HRD voor onderwijsinstellingen en nen het lectoraat genoeg werk aan de winkel.’
alumnibeleid zichtbaar wordt. ‘We moeten er in het mbo en in
het hbo naar toe dat docenten de achterkant van een proces Bianca hendriks is freelance journalist
moeten kunnen benoemen en niet alleen aan de voorkant aller-
lei protocollen volgen. Door een model te ontwikkelen waarin
onderwijsprofessionals kunnen uitleggen wat ze in een les heb- Loek Nieuwenhuis (1954) is op 14 november 2013 geïnstal-
ben gedaan en waarom ze die lesstof aanbieden, stimuleer je leerd als lector Beroepspedagogiek aan de Hogeschool
hun eigen reflectieve vermogen op hun vakbekwaamheid. Het Arnhem Nijmegen (HAN). Naast zijn lectoraat is hij bijzonder
gaat om de verbinding tussen de dagelijkse gang van zaken met hoogleraar bij het Welten-instituut van de Open Universiteit.
de ambities waar jij als docent of als onderwijsteam in gelooft.’ Eerder was hij werkzaam als bijzonder hoogleraar aan de
Universiteit Twente en als senior onderzoeker bij IVA, Stoas
innovatiekracht onderzoek, Risbo en RION. Nieuwenhuis studeerde aan de
De kwaliteit van het onderwijsteam is in de ogen van Nieuwenhuis Rijksuniversiteit Groningen ontwikkelingspsychologie, met
belangrijk, met name in het beroepsonderwijs waarin kennis, als specialisatie onderwijswetenschappen.
vakmanschap, burgerschap en participatie samenkomen. Dat Meer informatie over het lectoraat Beroepspedagogiek:
vereist verschillende vaardigheden van docenten en begelei- www.han.nl/onderzoek/kennismaken/kenniscentrum-kwali-
ders die samenkomen in een onderwijsteam dat idealiter verder teit-van-leren/lectoraat/beroepspedagogiek/
reikt dan de muren van de school, want ook het bedrijfsleven

Maart 2014 13