Page 32 -

Onderwijs & Arbeidsmarkt

Sleutelrol MBO

bij het realiseren van

Het huidige industriële model is een lineair mo- val is en waar spullen en onderdelen zó zijn vervaardigd dat
del waar materialen gedolven of gekapt worden, de materialen eindeloos kunnen worden hergebruikt door
in producten worden gestopt die consumenten volgende generaties, zonder schadelijk te zijn voor mens en
gebruiken waarna ze uiteindelijk worden weg- milieu. Het kernprobleem zit niet in de materialen zelf, maar
gegooid. Dit model put de aarde uit en vervuilt voornamelijk in hoe wij daarmee omgaan.
uiteindelijk onze eigen leefomgeving. Ook leidt
het tot materiaalschaarste – en dus stijgende Een andere aanpak
grondstofprijzen. Het kan ook anders en wel in Er ontstaat steeds meer bewustzijn als het gaat om duur-
een circulaire economie. Zo’n economie kent, pre- zaamheid, maar de gekozen aanpak is vooral gericht op ver-
cies zoals in de natuur, geen afval. Producten zijn mindering van de milieudruk. Dit zal de uitputting en afbraak
zó ontworpen dat alle materialen daarin telkens weliswaar vertragen, maar nooit een oplossing bieden. Om
weer volledig kunnen worden hergebruikt in daadwerkelijk vooruitgang te boeken, moeten we niet alleen
nieuwe producten van dezelfde of van een hogere minder slecht gaan doen, maar juist meer goed. Dit vereist een
kwaliteit. Zo’n economie hebben we hard nodig. totale paradigmaverschuiving en het onderwijs is de beste plek
Het onderwijs, en zeker het MBO, kan een sleutel- om hiermee te beginnen. Het MBO kan hierbij als katalysator
rol spelen bij het realiseren van zo’n economie. fungeren door studenten te leren de kenmerken van de circu-
laire economie te herkennen en toe te passen. Wanneer deze
Daan Elffers benadering leidend is geworden in het onderwijs, zal de onder-
nemingspraktijk onvermijdelijk volgen.
De manier waarop wij in onze economische behoeften voor-
zien, is ronduit onduurzaam waardoor materiaalschaarste Een geweldige kans
steeds meer zal toenemen. Om een voorbeeld te geven: alleen De wereldbevolking groeit, maar door ons economisch systeem
al in Duitsland verdwijnt jaarlijks voor zo’n 45 miljoen euro zullen er eerder minder dan meer banen komen. Het huidige
aan koper in verbrandingsslakken, omdat de producten waarin lineaire systeem vertrouwt op minimale inzet van menskracht
het koper zat simpelweg niet ontworpen zijn om er materialen en op maximale inzet van nieuwe hulpbronnen. De circulaire
uit terug te winnen. Voor nieuwe producten moet er dan weer economie draait dit om.
kopererts gewonnen worden. Wat een gemiste economische Om een welvarende en succesvolle maatschappij te schep-
kans! Van al het koper dat ooit beschikbaar was, is ongeveer pen, richt de circulaire economie zich op sociale en milieudoe-
een kwart al voorgoed verloren. len waarbij er ook nog groei is. Voor de benodigde verandering
ontwerpen bedrijven allereerst producten die makkelijk gede-
monteerd kunnen worden. Vervolgens moet er een infrastruc-
tuur komen om producten, of de materialen, ook daadwerke-
Meer banen en een beter milieu lijk weer terug te krijgen voor hergebruik.
Computers zijn nu niet ontworpen voor eenvoudige demon-
tage en hergebruik: allerlei verschillende waardevolle mate-
rialen zitten door elkaar. Zo wordt bijvoorbeeld slechts tien
En wat doen we met olie? We pompen het uit de grond en procent van alle oude en defecte computers die vanuit de VS
dan verbranden we het. Wat een inefficiënte manier om ener- naar China worden gestuurd, gerecycled. De rest wordt wegge-
gie te krijgen, terwijl er makkelijk energie te winnen is uit on- gooid of vernietigd. Door deze computers anders te ontwerpen
eindige bronnen als zon en wind. De lineaire economie staat (in opdracht van bijvoorbeeld Apple, HP, Dell, of IBM) zouden
ook wel bekend als de wegwerpmaatschappij. In de oceanen er in de VS markten kunnen ontstaan waarbij computers na
bestaan inmiddels drijvende plastic ‘eilanden’ ter grootte van de gebruiksduur lokaal kunnen worden teruggenomen en ge-
Frankrijk. Uit recente studies blijkt zelfs dat er nergens in de demonteerd. De gescheiden materialen kunnen dan – zonder
oceanen een plek is waar geen spoor van plastic te vinden is. enig afval of kwaliteitsverlies - als grondstof weer worden te-
Is ‘weg’ ook echt weg? rugverkocht aan landen zoals China om weer toe te passen in
Laten we ons inzetten voor een wereld waar totaal geen af- nieuwe computers. Dat is pas optimalisatie!

32 PROFIEL NUMMER 8