In 2017 beroofden 81 mensen tussen de 10 en 20 jaar zichzelf van het leven, blijkt uit cijfers van het CBS. In de zeven jaar daarvoor waren het er gemiddeld 51 per jaar, met aantallen tussen de 44 en de 58. Niet alleen absoluut, ook relatief is de toename fors. In 2017 pleegden 4,0 op de 100.000 jongeren tussen de 10 en 20 jaar zelfmoord, in de zeven jaren ervoor waren dit er tussen de 2,2 en 2,9.
"Echt verschrikkelijk", aldus de reactie van staatssecretaris van Volksgezondheid Paul Blokhuis bij de NOS op het nieuws dat nooit eerder zoveel jongeren zelfmoord pleegden als vorig jaar. Er zijn echter voldoende cijfers. Maar er wordt uiteindelijk onvoldoende en onvoldoende structureel mee gedaan!
Profiel publiceert met regelmaat over depressie en burn out onder jongeren. (zie o.a. Gerelateerde columns onderaan deze tekst). In januari 2018 organiseerden we bij het Consortium voor Innovatie in Den Bosch een workshop met sprekers van o.a. Deltion College (onderzoekster / docente) en het Graafschap College (decaan, begeleider en studenten). Van een mbo-school uit het zuiden van het land waren ca. 15 deelnemers, docenten die getuigden over de grote aantallen leerlingen met depressie op hun school. En over hun onmacht hieraan hulp of begeleiding te bieden.
Enkele gegevens: In Nederland zijn er 125.000 jongeren die klachten vertonen die samengaan met vermoeidheid en een burn-out. Meer dan één op de drie studenten (34,6%) heeft een verhoogde kans op een burn-out. Toch beoordeelt meer dan driekwart van de studenten (73,6%) hun eigen gezondheid als goed of zelfs zeer goed. Dat blijkt uit onderzoek van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb). Het onderzoek laat zien dat studenten beduidend meer emotioneel vermoeid zijn dan werkenden.
Maak van studietijd ook een zelf-studietijd
Als jonge journalist, in de jaren ‘80-‘90 schreef ik geregeld over het thema zelfdoding, in reportages en via interviews met o.a. de experts destijds René Diekstra en Ad Kerkhoff. Het is een gegeven dat de hele jeugd, de adolescentie en de vroeg volwassen leeftijd periodes van enorme geestelijke en fysieke ontwikkeling zijn. Maar we gaan er gewoon aan voorbij. Curriculum en economie gaan voor. Op scholen en aan universiteiten is in het programma weinig tot geen ruimte voor time out, uitstel om een pas op de plaats te maken, de mens en de situatie serieus te nemen. Er zijn te weinig mensen met wie studenten kunnen praten over de eigen ontwikkeling van gevoelens, emoties en gedachten. Het cognitieve staat voorop. Ergo, laatst hoorde ik dat aan een universiteit een studente te horen kreeg dat voor persoonlijke innerlijke processen en dat soort zaken geen plaats is.
Veel jongeren voelen zich niet gekend in de eigen ontwikkeling, achtergelaten en miskend door de buitenwereld die het te druk heeft met zichzelf, de eigen ‘targets’ en die onverminderd snel verandert en veeleisend is. De op zichzelf natuurlijke ontwikkeling van jongeren krijgt onvoldoende kans wat letterlijk 'ontaardt' in gevoelens als depressie en burnout, de jonge mens in ontwikkeling wordt opgesloten en kan geen kant op. Prestaties, accountability, evidence based, economie, carrière, curriculum, zelfondernemerschapzijn de jonge mens is meer dan ooit op zichzelf teruggeworpen. En de samenleving - politiek en overheden incluis - staan onvoldoede stil bij de impact van die druk op de mens van vlees en bloed. Een campagne over depressie helpt daarbij niet. Het gaat niet om voorlichting, het gaant om actie, om begeleiding, elke dag.
De natuur laat niet met zich sollen en uit zich langs andere wegen. Lichaam en de geest reageren op omstandigheden. Het heet 'leven'. Ziektes en aandoeningen ontstaan veelal omdat de innerlijke natuur geen ruimte krijgt. Kijik naar het aantal mensen met nek- en rugklachten: 2 miljoen per jaar wat al jaren een constant cijfer is, wat de personen in kwestie de nodige ellende oplevert en de samenleving goud geld kost. Zo'n 400.000 mensen hebben last van angststoornissen. Er zijn 600.000 mensen met astma. Een derde van de Nederlanders heeft last van hypertensie. Een kwart van alle burgers heeft een ongunstig cholesterolgehalte. Zo'n 750.000 mensen hebben coronaire hartziekten. En bijna 4 miljoen (!) Nederlanders hebben een vorm van hersenstoornis (zoals slaapstoornis, psychische stoornis, hersenaandoening). De economie mag dan gezond zijn, maar is de samenleving daarmee gezond?
Het wordt echter tijd dat we de studietijd ook werkelijk gaan zien als zelfstudie en -ontplooiingstijd. Er moeten structurele mogelijkheden en plekken komen waar studenten zich letterlijk kunnen ontplooien, waar ze zich bevestigd weten in hun innerlijke evolutie en spanningsvelden. Een voorbeeld is het programma van Better be me, waarmee Profiel samenwerkt.
Wie geconfronteerd wordt met nieuwe persoonlijke ervaringen heeft bevestiging nodig, geen ontkenning maar het volmondig geuite besef dat het in de jonge leeftijdsfase heel normaal is dat gevoelens en emoties parten (kunnen) spelen. Naar mijn gevoel kan de samenleving wel even wachten op het afstuderen teneinde jongeren de kans te geven op adem te komen. Wat jongeren nodig hebben is een ‘’time out’’ mogelijkheid. Zo ingewikkeld is dat niet. Schakel ervaren docenten en decanen in, schep locaties voor time out met diverse disciplines ter beschikking. Medicaliseer het niet, zie het als noodzakelijke ondersteuning en begeleiding in natuurlijke processen van menswording. Mijn advies aan de heer Blokhuis: Handel!!
Zie onze video Studenten in de knel, een interview met expert en docent Jolien Dopmeier, klik hier.
Schaf onze AO uitgave nr 3045 'Studenten in de knel aan' - klik hier