Als ouder staat je leven een leven lang in dienst van de begeleiding van een nieuwe generatie. We kijken dikwijls met een wel erg functioneel oog naar ons leven, naar werk, naar onze kinderen. Het moet allemaal een doel hebben, een structuur, een agenda, een programma en we praten over niveaus, skills en nut voor de economie en samenleving. Maar puur vanuit de natuur bekeken geven we met onze kinderen het leven zelf een nieuwe impuls. In wezen zijn we een ‘voertuig’ van en voor dat leven. Leven geeft weer leven en helpt jong leven weer op weg.
Je geeft als ouder nieuw leven en staat dat uiteindelijk ook weer af. Iedere ouder zal kunnen beamen hoe het is om ‘afscheid’ te nemen als ze het huis verlaten. Mijn drie dochters zijn inmiddels twintigers en in hun eigen leven onderweg. Twee ervan werken in het buitenland, een derde aan de universiteit. Net de eigen kindertijd en jeugd ontstegen, koos ieder van hen op een geheel eigen wijze voor werk dat met kinderen en jongeren te maken heeft. Die interesse hebben ze van hun moeder die met hart en ziel haar leven lang al in het onderwijs werkt, de laatste 25 jaar in het vso. De keren dat ze thuis bij ouders van ‘haar’ leerlingen overlegde wat de beste leer- en levensweg voor hun kind was, zijn ontelbaar.
Onderwijzen is leven in dienst van het leven. Daarvan ben ik overtuigd. Als het waar is dat we met ons leven zelf naar de beste manier zoeken om in overeenstemming met dat leven te handelen, dan doen we dat ook in het onderwijs. Wellicht zonder dat we dat onszelf bewust zijn. Te vaak zijn we bezig met het curriculum, de stage, de examens, het overleg, de prestaties, het rooster. Maar daaronder schuilt het leven zelf. Dat vergeten we maar al te snel. Het is de moeite waard om af en toe eens bij dat leven zelf stil te staan. Albert Schweitzer, de Zwitserse arts (wie kent hem nog?) deed dat en op zeker moment, in een bootje op een rivier midden in Afrika, sloeg bij de waarheid als de bliksem in. Hij zag in een ogenblik wat met leven bedoeld werd en hij formuleerde het als volgt: ‘Ik ben leven dat leven wil, te midden van leven dat wil’. Hij lichtte het later toe: ‘Dat is geen slim geconstrueerde these. Iedere dag, ieder uur leef ik ermee, is ze een concrete realiteit voor me.’
Hij beschouwde het als de basis voor zijn ethiek: ‘Het betekent dat ik mij genoodzaakt voel alle wil tot leven met dezelfde eerbied voor het leven te bejegenen als mijn eigen wil tot leven.’ Geldt dit niet ook voor het onderwijzend bestaan?