Door de uitbraak van het coronavirus ligt ongeveer een vijfde van de Nederlandse economie grotendeels stil. Maar nog altijd zijn er sectoren die in de crisistijd groeien en waar vraag is naar medewerkers met een beroepsopleiding (bo-ers).
- Opleidingsbedrijf IW Nederland zet extra in op de werving van studenten voor installatietechniek en elektrotechniek en biedt studenten in coronatijd techniekonderwijs mét baangarantie (klik hier voor meer - de foto hierboven is van IW Nederland).
- Medio mei startte ook een tweede groep van 13 personen met het voortraject ter voorbereiding op de mbo-opleiding Dienstverlening zorg & welzijn niveau 2 (start per september 2020). Eerder rondde een groep van 11 deelnemers de opleiding af en intussen zijn zij aan het werk bij diverse zorgorganisaties in de regio Drechtsteden (klik hier).
- In Hengelo werden 10 zij-instromens verwelkomd voor de functie van Sprinklermonteur, en nog eens 10 in Elburg! D.m.v een presentatie, rondleiding en een demonstratie maakten de kandidaten kennis met de werkomgeving. Het project kwam tot stand in samenwerking met OTIB, Metechnica BV, ROC van Twente, Endoor en De Groot Installatiegroep.
- Verpleegkundestudent Kirsten ging via ‘Extra handen voor de zorg’ aan de slag bij ISZ De Brug in Driebergen. Kirsten Tonk zit momenteel in het laatste jaar van de mbo-opleiding verpleegkundige niveau vier. Ondanks dat haar opleiding online gewoon doorloopt, kreeg Kirsten door het coronavirus ineens veel vrije tijd. Tijd die ze graag aan anderen besteedt. Toen een docent haar wees op het project Extrahandenvoordezorg meldde Kirsten zich meteen aan. Kirsten: “Ik kon gelijk starten. Nu help ik twee à drie dagen per week als Verzorgende bij ISZ De Brug in Driebergen en is me ook nog een baan aangeboden.” Reactie minister Hugo de Jonge op dit bericht: ‘Geweldig dat zoveel mensen zich hebben aangemeld bij Extra Handen voor de Zorg. En helemaal mooi om te lezen dat er ook meer uit voortkomt, zoals een baan bij ISZ De Brug voor verpleegkundestudent Kirsten.’
De openstellingsroute van de regering
Per 11 mei: stap 1 nu geopend zijn
- Basisscholen, speciaal onderwijs en kinderopvang gaan open. Maar kinderen gaan nog niet elke dag naar de basisschool.
- Kappers en schoonheidsspecialisten mogen weer werken. Ook pedicure en fysiotherapie mag weer. U moet een afspraak maken.
- Buiten sporten mag. Maar u moet wel 1,5 meter afstand houden.
- Bibliotheken gaan weer open.
1 juni: stap 2
- In de bus, tram, metro en trein is een mondkapje verplicht. Reis alleen met de bus, tram, metro en trein als u echt moet.
- Voortgezet onderwijs gaat open.
- Terrassen mogen weer open.
- Restaurants en cafés gaan open voor maximaal 30 personen. Bezoekers moeten eerst reserveren.
- Bioscopen gaan open voor maximaal 30 personen. Bezoekers moeten van tevoren een kaartje kopen.
- Theaters en concertzalen gaan open voor maximaal 30 personen. Bezoekers moeten eerst een kaartje kopen.
- Museums gaan open. Bezoekers moeten van tevoren een kaartje kopen.
1 juli: stap 3
- De campings gaan weer gewoon open. Ook de douches en toiletten zijn dan weer open.
- Bioscopen, restaurants, cafés, theaters en concertzalen gaan open voor maximaal 100 personen.
1 september: stap 4
- De sportscholen gaan weer open.
- Binnen sporten en contactsport mag weer.
- Sportwedstrijden mogen weer, ook het betaald voetbal. Maar er mag geen publiek komen kijken.
Maar de stelregel van de regering is: 1,5 meter afstand houden, blijft gelden. Worden er weer veel mensen ziek? Dan wordt de openstelling uitgesteld!
Wat doet de economie tot nu toe (mei 2020)?
Op deze plek geven we een overzicht van de economie anno mei 2020. Volgens het CBS daalde het bruto binnenlands product (bbp) in het eerste kwartaal van 2020 met 1,7 procent ten opzichte van een kwartaal eerder. Dat is de grootste krimp na het eerste kwartaal van 2009, toen het bbp met 3,6 procent daalde ten opzichte van een kwartaal eerder. Met de krimp komt een einde aan 23 kwartalen op rij met groei.
Werknemers - hoe doen ze het?
In het eerste kwartaal van 2020 waren er 1,8 miljoen werknemers met een flexibel dienstverband. In het eerste kwartaal van 2019 waren dat er nog 1,9 miljoen. De afname is het grootst bij het aantal uitzendkrachten.
Aan het einde van het eerste kwartaal van 2020 waren er 60 duizend vacatures minder dan een kwartaal eerder, een afname van 21 procent. Het gemiddelde aantal banen groeide met 23 duizend, aanzienlijk minder dan in de voorgaande kwartalen.
Wie kan, werkt op dit moment zoveel mogelijk vanuit huis. Maar niet alle werkenden hebben die optie. Vier op de tien werkenden werkt nog altijd volledig op de werklocatie. Aan de andere kant geldt voor 44% van de werkenden juist dat ze hun werk nu (vrijwel) volledig vanuit huis doen. De resterende groep van 16% werkt een deel van de week thuis, bijvoorbeeld vanwege een part-time baan, of omdat ze dat altijd al deden. De noodzaak van ‘social distancing’ en de langere sluiting van horeca en scholen hebben meer bedrijven en werknemers aangezet tot het zoeken thuiswerkoplossingen. Hierdoor kan nu een groter deel van de mensen vanuit huis werken dan aan het begin van de coronacrisis.
Sectoren – hoe doen ze het?
Vooral de horeca, reisbranche en luchtvaart draaien in april en mei tot wel 80 à 90% minder omzet. Hoe langer de coronaproblematiek duurt, hoe groter het deel van de economie dat wordt getroffen. Volgens een van de scenario’s van ING, waarin het virus snel onder controle komt, duurt het zeker tot eind 2020 voordat de meeste grote sectoren qua omzet weer in de buurt zijn van hun ‘normale niveau’. Daarbij schatten we in dat het dieptepunt qua economische activiteit in april en mei ligt. De economie krimpt in 2020 in dat geval tussen de 6 tot 8% ten opzichte van vorig jaar.
De publieke sector zet alle zeilen bij om de maatschappelijke en economische gevolgen van het coronavirus te verzachten. De meeste diensten en processen blijven overeind tijdens de intelligente lockdown, doordat ambtenaren en leraren in grote getale vanuit huis werken.
In de zorgsector en de bouw werkt 75% tot 100% van het personeel nog steeds op de werklocatie. In Nederland werken vanaf 2016 ruim 1,2 miljoen mensen in de sector zorg en welzijn. Medewerkers zijn hier veelal fysiek gebonden aan de zorglocatie of de bouwplaats. Aangezien de zorgsector 16% van de Nederlandse banen vertegenwoordigt, gaat het hiermee al om een flink deel van de mensen dat nog naar werk reist. Ook in de industrie en transport kunnen veel werkenden niet thuiswerken.
Veranderde vraag van consumenten
De coronacrisis heeft vanaf de tweede helft van maart tot grote verschuivingen in consumentenbestedingen geleid. Toch blijft de omzetdaling in de detailhandel, exclusief tankstations en apotheken, met 0,6% ten opzichte van februari beperkt. Het omzetvolume van de detailhandel in de eurozone daalde gemiddeld met 11,2%. In de Europese cijfers zijn de tankstations en apotheken echter wel meegenomen. Dit vertekent het Europese cijfer waarschijnlijk naar beneden, omdat de verkoop van tankstations met -21% flink daalde.
Ook bij kleding- en schoenenwinkels vallen de Nederlandse cijfers internationaal gezien nog mee. In Nederland daalde het omzetvolume met ongeveer een kwart, in de eurozone met 39%. Dit is de categorie winkels die in Nederland het omzetvolume het meest heeft zien dalen. Tegenover de minnen staan ook winkels in elektronica en bouw- en doe-het-zelfmaterialen en drogisterijen, die gemiddeld juist meer verkochten dan in februari. Ook bij de plussen schiet Nederland in sommige segmenten uit boven het eurozonegemiddelde. In Nederland nam online shoppen een grotere vlucht, met een stijging van 6,9% tegenover 2,6% in de eurozone. Nederlanders lijken daarnaast iets meer in de supermarkt en voedingsspeciaalzaken gekocht te hebben: een stijging van 7,8% tegenover 5,0% voor de eurozone.
De impact van de coronacrisis is in april sterker zichtbaar geworden op de automarkt. Het aantal registraties van nieuwe auto’s daalde maar liefst ruim 50%.
Daling aantal vliegreizen
De meeste passagiers vanuit Nederlandse luchthavens vliegen van en naar het Verenigd Koninkrijk. Dit aantal daalde in maart 2020 met 57 procent ten opzichte van een jaar eerder. Het aantal mensen dat van en naar Spanje vloog daalde met 53 procent. Naar Italië vlogen in de eerste helft van maart 67 procent minder reizigers dan in 2019, en in de tweede helft van maart vond er helemaal geen passagiersvervoer meer plaats naar dit land.
Afname vraag nieuwbouwwoningen
Door de coronacrisis kan op korte termijn ook een afnemende vraag de nieuwbouwproductie remmen, omdat de bouw van projecten vaak pas start als minimaal 70% van woningen verkocht is. Het consumentenvertrouwen heeft in april de grootste maandelijkse daling ooit gemaakt en ook de koopbereidheid is flink gedaald. Nieuwbouw is daarbij vergeleken met bestaande bouw extra gevoelig voor de economische onzekerheid. Een koper koopt een nieuwbouwwoning waar hij soms pas over een jaar de sleutel van krijgt, moet daardoor zijn huidige woning langer aanhouden en kan deze bij een koophuis pas later verkopen.
Minder vertrouwen maar hoge waardering voor economisch beleid
Het vertrouwen van consumenten in de Nederlandse economie is in april verder gedaald. Het wordt steeds duidelijker dat de intelligente lockdown – om het coronavirus te beteugelen – stevige impact heeft op onze economie. Dat heeft het vertrouwen van consumenten in die economie binnen een maand tijd helemaal laten omslaan van +35 naar -44.
Het economisch beleid van het kabinet kan in coronatijd op meer bijval rekenen dan ‘normaal’. Nooit eerder in de afgelopen 12 jaar gaven de respondenten op de ING Vraag van Vandaag zo’n hoog cijfer voor het economisch beleid. Bijna twee derde geeft een voldoende, (een 6 of hoger). Een op zes waardeert het beleid nu zelfs met een 8 of hoger. Gemiddeld valt het rapportcijfer een punt hoger uit dan het afgelopen jaar gebruikelijk was.
Aantal nieuwe ondernemers sterk gedaald
Het aantal nieuwe ondernemers dat zich in de laatste twee weken van maart bij de Kamer van Koophandel heeft ingeschreven ligt 40% lager ten opzichte van dezelfde periode in 2019. In de maanden januari en februari waren er juist 10% meer starters dan in dezelfde periode een jaar eerder. Ook in de eerste twee weken van maart ligt het aantal starters nog 12% hoger. Nadat de overheid op 15 maart aankondigde dat scholen, horeca en sportscholen moesten sluiten is het tot dan toe gunstige ondernemersklimaat drastisch omgeslagen. In de derde week van maart halveert het aantal startende ondernemers ten opzichte van de week daarvoor.
Bron: ING/CBS – Foto: IW Nederland verklaart rechthebbende te zijn over het intellectuele eigendom van de foto. Voor bijgevoegde foto wordt door IW Nederland (kostenloos) licenties verstrekt t.b.v. de mediatitel aan welke het persbericht (zie de klik in de inleiding boven aan de tekst naar het IW bericht op onze website) is verstuurd (de geadresseerde mag de foto's gratis publiceren).