Naar aanleiding van de reactie van de ministers Van Engelshoven en Slob op de jaarlijkse Staat van het Onderwijs van de inspectie schreef OCW vorige maand een bericht. OCW looft daarin de ‘oproep van de inspectie aan het onderwijs om gezamenlijke doelen te formuleren,’ die volgens Van Engelshoven en Slob vorm krijgen in het nieuwe curriculum dat in nauwe samenwerking met het onderwijsveld tot stand komt.’ De Inspectie zorgt ervoor dat met de herziening van het curriculum scholen duidelijkheid krijgen over ‘de ambities en doelstellingen’. En tot slot in dezelfde alinea: ‘Dat geeft leraren richting, ruimte en inspiratie en stelt hen in staat om leerlingen uitdagend onderwijs aan te bieden.’
Onder de subkop: Vrijheid en doortastend toezicht. ‘Van Engelshoven en Slob hechten aan de vrijheid die onderwijsinstellingen hebben om maatwerk te kunnen leveren’. Maar het is de inspectie die erop toeziet ‘dat scholen die ruimte niet misbruiken.’ (!) ‘Naast regulier toezicht door de inspectie moet het mogelijk zijn om direct te kunnen ingrijpen bij ernstig en langdurig falen van een bestuur, of juist bij acute problemen’, aldus de bewindslieden. Het onderwijs doet prima werk, echter het is de Inspectie (cq OCW) die initieert, toeziet, controleert.
Het begrip ‘vrijheid’ voor het onderwijs wordt wel genoemd, maar waarin die nu precies te vinden is, wat die betekent cq hoe die aangewend kan worden, blijft duister. De angst controle te verliezen zit diep. Hanneke Berben van ROC Nijmegen stelde in de vorige editie van dit tijdschrift hetzelfde vast.
De vraag is wat onder ‘vrijheid in het onderwijs’ wordt verstaan. Wat betekent vrijheid voor de diverse partijen, met name voor de professionals in het (beroeps)onderwijs. Vrijheid kent tal van perspectieven. Is vrijheid doen wat je wil? Ontstaat vrijheid, zoals bij een kunstenaar, na beheersing van het vak vanuit discipline en toewijding? Is vrijheid een open ruimte en tijd te midden van alle ‘moeten’, regels en structuren? Is vrijheid wat je krijgt of wat je verwerft op grond van prestatie? Beleef je het samen, als organisatie of meer als individu? Hoe belangrijk is (gegeven) vertrouwen voor de beleving van vrijheid?
Op onze website profielactueel.nl kunt u een enquête over dit thema vinden. Zie https://www.profielactueel.nl/profiel-enquete/
Via onze uitgaven in print en online en met uw medewerking willen we dit belangrijke thema verhelderen.