Een meerderheid, tweederde, van de Amerikanen vindt Donald Trump niet competent voor het presidentschap. Maar hun weerzin tegen ‘het establishment’ is groter. Daarbij komt het feit dat veel Amerikanen geen anti-wapen lobby, steun aan ethnische groepen en teveel persoonlijke vrijheden willen in kwesties als het gaat om abortus, homorechten, geloof en vrouwenrechten. Dat het strengchristelijke deel van het land massaal op Trump stemde is tekenend. Wie het recht op het dragen van een wapen wil behouden, zich vergeten voelt door de overheid, tegen abortus is of geen vrouw als president wil, koos voor de persoon die dat ook vindt, toevallig ook de persoon die het hele establishment tot op het bot wist te beledigen, die openlijk politici en journalisten bedreigde, weinig medeleven en ontzag toont voor ethnische minderheden, vrouwen en andersdenkenden en geen vier zinnen zonder voorgeschreven tekst op een tv scherm kan spuien maar grove taal des te beter. De media en het establishment maakten hem belachelijk met zijn tv-reality optreden waarin niet de feiten tellen maar de oneliners over complotten en verdachtmakingen die de emotie aanspreken en die zich in de mens die daar vatbaar voor is nestelen en voortwoekeren. En dat zijn er bijna 60 miljoen gebleken, voldoende om die persoon tot het nieuwe boegbeeld van de vrije westerse wereld te maken. Media en establishment hebben het nakijken.
Niet alleen de democraten in de VS likken hun wonden. Ook de media die Trump al in een vroeg stadium massaal afschreven als een maniakale gek en een tijdelijk verschijnsel, hebben het nakijken. ‘Soulsearching’ is het woord voor deze dagen. Democraten en media hebben zich blind gestaard op de man Trump, op de chaos bij de Republikeinen en op de peilingen en vergaten het land in te gaan op zoek naar de Trump-aanhangers en hun motieven. Diezelfde media behoren wat Trump betreft tot het ‘rigged system’, het verrot en corrupte systeem. En zijn aanhangers zijn het hartgrondig met hem eens. Hillary Clinton liet zich de steun van dit mediasysteem welgevallen. Zij vergat verder haar democratische rivaal Bernie Sanders die enorme steun onder jongeren vergaarde als voorbeeld te nemen en de jongeren in het land op te zoeken. Ook zij nam de aanhang van Trump niet serieus, noemde de helft ervan ‘deplorables’, betreurenswaardigen. Deze mensen voelden zich al decennialang het vergeten deel van Amerika. Hun onvrede en wraakzucht, die opzichzelf beangstigend zijn, maar konden met Trump tot ontlading komen. Hij ontdekte dat zijn reality-tv taal resoneerde en maakte er gebruik van. Hij maakte zich los van het Republikeinse establishment en gaf het vergeten deel van de VS een stem. Letterlijk. Deze Amerikanen hebben laten weten dat ze het recht hebben om niet vergeten te worden door degenen die zich hun politieke vertegenwoordigers noemen.
Dit alles bevat een hele belangrijke les voor de media in ons land en voor vertegenwoordigers van partijen die momenteel de campagnes voor de Nederlandse Kamerverkiezingen voor maart 2017 ingaan. Veel mensen voelen zich niet vertegenwoordigd in Den Haag. Zij willen minder Europa en meer aandacht voor hun lot. ‘Eigen land en volk eerst’ wordt weer mainstream. Maar de ‘elite’, de gevestigde orde en de media hebben vooral aandacht voor zichzelf. Media zijn in toenemende mate de podia voor VIP-ers en BN-ers. Het is politiek, kunst, bedrijfsleven, expertise en sport wat de klok slaat. Op tv dienen burgers zwart-wit gesteld vooral als klapvee of als hulpbehoevend en beeldvullend materiaal, zij mogen braaf kijken naar of komen opdraven in programma's die door en voor BN-ers worden gemaakt. Ziedaar de ontstane tweedeling: de elite die in alles weet wat goed is voor het land versus de burger die het nakijken heeft.