Profiel wijdt al enkele jaren met regelmaat aandacht democratie en aan de gevaren die de democratie bedreigen, zoals ondermijning van binnenuit, bijvoorbeeld door blank nationalisme en intolerantie. Drie jaar geleden waarschuwden we voor de opkomst van Donald Trump als kandidaat voor het Amerikaanse presidentschap en de bedreiging die hij voor de democratie zou gaan vormen. Die voorspelling is uitgekomen maar de mate van ernst van de bedreiging die deze man zou vormen, kon niet worden voorzien. Trump en diens medewerkers negeren botweg en openlijk de Constitutie en de wet en streven een autocratie na.
In juni bezoekt hij het Verenigd Koninkrijk waar de Britse Koningin hem ontvangt. Trump is de 45e en de meest omstreden President die de Verenigde Staten ooit hebben gehad. Een eerder gepland bezoek aan Londen in 2017 werd afgelast vanwege te grote protesten. In juni zal het niet anders zijn. De man is omstreden vanwege zijn aversie van democratie. Hij groeide op in weelde maar heeft altijd in onmin geleefd met democratische normen en waarden, de waarheid, eerlijk zaken doen en aandacht voor anderen.
Trump verwierf in november 2016 het presidentschap. Noem het geen ‘’zege’ of ‘winst’ want Trump liet zich een handje helpen door de Russen en Wikileaks. Trump en zijn campagneteam ontkenden maandenlang beschuldigingen door de pers en de democraten van interventie van en inmenging door de Russen. Maar een twee jaar durend onderzoek door ex FBI baas Mueller III bracht de feiten, door Trump en zijn team altijd als ‘fake news’ en ‘witch hunt’ genoemd, onweerlegbaar aan het licht. Tal van medewerkers en familieleden hadden in totaal zo’n 140 contacten met Russen die de verkiezingen wel degelijk manipuleerden.
Trump is een geval apart. De vastgoedmagnaat laat een levenslang spoor van faillisementen, niet betaalde rekeningen aan onderaannemers, duizenden rechtszaken, contacten met dubieuze figuren en de onderwereld en veroordeelde ex-medewerkers na. Het Muelleronderzoek alleen al zorgde voor tientallen rechtszaken en een groot aantal veroordelingen van ex-campagnemedewerkers, hoofdzakelijk wegens fraude en liegen in vooronderzoeken. De man omringt met mensen van een dubieus kaliber.
Over liegen gesproken. Volgens de Washington Post loog Trump sinds januari 2017 al meer dan 10.000 keer! De krant kende hem 21 keer een ‘bodemloze Pinocchio’ toe, de prijs voor het meer dan 20 keer verkondigen van dezelfde onwaarheid. Het lijkt een virus waarmee hij zijn omgeving infecteert. De minister van Justitie William Barr, die wordt onafhankelijk te zijn, presenteerde in maart en april jl het Mueller rapport en loog beide keren over de conclusies, ten gunste van Trump. De leugens waren dermate ernstig dat Mueller zelf zich geroepen voelde er eind maart jl in een brief zijn beklag over te doen.
Maar feiten lijken niet besteed aan dit Witte Huis. Niet voor niets spreken ze zelf onverholen over een ‘alternatieve waarheden’. Al de leugens van Trump zijn gedocumenteerd, enerzijds door zijn uitingen voor de perscamera’s en anderzijds in zijn eigen Twitterberichten. Trump regeert in feite via Twitter, zijn directe informatiekanaal met de buitenwereld. Via dagelijkse tweets aan zijn 50 miljoen volgers geeft hij zijn mening, gevraagd maar meestal ongevraagd over van alles en nog wat. Advies in tal van zaken krijgt hij vooral van zijn fans bij het conservatieve kabelnetwerk Fox News. Trumps regering is in feite een door hem geregisseerde tv show die niet zozeer een beleid als wel de waan van de dag volgt. Een alternatieve realiteit die ernstige gevolgen heeft.
Trump en zijn team hebben zich tijdens dit presidentschap schuldig gemaakt aan stelselmatige ondermijning van en minachting voor instanties voor justitie en voor veiligheid, aan racisme en steunen van blanke nationalisten, aan acties tegen de vrije pers, onderdrukking van de rechten van migranten, het persoonlijk beledigen van tegenstanders, het ondermijnen van de democratie, bevordering van corruptie, weigering van leden van het Witte Huis op te dagen voor commissies van het Congres, weigering gegevens waar de commissie om vroegen over te dragen, aan zelfverrijking door het presidentschap te misbruiken voor familiezaken, het verdedigen van en samenwerken met dictaturen, het afbouwen van milieuregels in eigen land en het verbreken van allianties met Europa en de VN, zoals het Klimaatakkoord. De lijst is ellenlang en vooral destructief van aard. Trump is niet zozeer een bouwer maar een sloper. En iemand die alleen zelf in de spotlights wil staan. Zodra een ander de credits krijgt of voor zich opeist wijst Trump hem/ haar terecht. Of de deur. Tientallen medewerkers hebben de arena van dit circus inmiddels, een groot aantal van hen zal voor de rest van hun leven het stigma van hun medewerking aan deze regering met zich meedragen.
Trump is een Republikeinse president. De Republikeinen houden zich stil en gedogen Trump en diens dagelijkse antidemocratische, destructieve en immorele escapades. De reden: hij heeft gezorgd voor een belastingwet die de rijken bevoordeelt en deze termijn stelt de conservatieven in staat meer rechters aan te stellen rechts-christelijke idealen te realiseren, zoals het tegengaan van abortus en vrouwenrechten. Het land is nog nooit zo verdeeld geweest. Trump heeft die-hard supporters die van geen wijken weten, wat hij ook doet of zegt of ongeacht waarvan hij beschuldigd wordt. Sentimenten voor de Republikeinen, waardering voor Trumps uitspattingen en wrok jegens de elite, Washington en democraten spelen een grotere rol dan waarheid of het feit dat Trump’s beleid in feite alles wat voor zijn supporters van belang is ondermijnd, zoals de gezondheidszorg. Zit er logica in? Nee. Wat zegt dit over onze cultuur en de democratie? Dat we niet op onze lauweren kunnen rusten en democratie en vrijheid als vanzelfsprekend en altijd durend kunnen beschouwen. Democratie vraagt een inspanning, een grote en dagelijkse inspanning democratie te onderhouden.