Page 6 -

Politiek & Bestuur

Eigentijds

onderwijs

De samenleving en de arbeidsmarkt zijn sterk in Bovengenoemde competenties en vaardigheden zijn, op
beweging. Het onderwijs moet hierop inspelen. een enkele uitzondering na, niet nieuw. Leren en leven in de
Maar gebeurt dat ook? Hoe kunnen we ervoor zor- huidige tijd doen een groter beroep op deze zogenoemde 21e
gen dat er nu en in de toekomst een curriculum eeuwse vaardigheden. De raad gebruikt deze term voor drie
ligt dat jongeren een goede basis biedt? Dit is de clusters van competenties/vaardigheden: denkvaardigheden
vraag waarover de Onderwijsraad zich buigt in zoals probleemoplossend vermogen en kritisch denken, soci-
het advies over een eigentijds curriculum. ale competenties zoals samenwerking en communiceren, en
metacognitie (kunnen sturen van je eigen leren).
Mirjam Bakker, Judith Soons en Regina Stoutjesdijk
Nodig: systematische vernieuwing
De maatschappij en de arbeidsmarkt worden steeds complexer Om leerlingen adequaat voor te bereiden op hun toekomst
en dynamischer. Een van de belangrijkste ontwikkelingen hierbij is eigentijds onderwijs nodig. Toch wordt in het Nederlandse
is technologisering, onder meer op het gebied van ict en inter- onderwijsstelsel het curriculum niet systematisch vernieuwd.
net, en alle aanverwante toepassingen. Om kunnen gaan met ict Risico is dat noodzakelijke vernieuwingen niet of te laat wor-
is tegenwoordig een vereiste voor vrijwel ieder beroep en voor den opgemerkt. En dat vernieuwingen niet in samenhang wor-
deelname aan de maatschappij. Hiernaast is de hoeveelheid be- den uitgevoerd. In de praktijk komt curriculumvernieuwing
schikbare informatie exponentieel gegroeid. Weten hoe en waar vaak ad-hoc of gefragmenteerd tot stand, met als gevolg het
je betrouwbare informatie kunt vinden en die vervolgens kun- risico op een onevenwichtig en overladen geheel.
nen selecteren en valideren, is daardoor onmisbaar geworden. Verder is het proces van curriculumvernieuwing niet trans-
Door technologie worden veel routinematige processen ge- parant voor degenen die niet direct betrokken zijn bij het pro-
automatiseerd en gerobotiseerd. Het werkt dat overblijft is ces. Veel mensen in het onderwijs voelen zich te weinig eige-
complexer. Werknemers moeten daarom zelfsturend zijn, over naar van curriculumvernieuwing.
veel probleemoplossend vermogen beschikken en buiten de
grenzen van hun vak heen kunnen denken. Onvoldoende eigenaarschap
Ook raken landen en culturen steeds meer met elkaar ver- Ook in het mbo is sprake van onevenwichtigheid en onvoldoen-
knoopt. Vaardigheden om kennis in nieuwe contexten toe te de eigenaarschap, maar op een andere manier dan in het pri-
passen worden daarmee belangrijker. Deze transfer van (vak) mair- en voortgezet onderwijs. Een terugkerend spanningsveld
kennis een essentiële voorwaarde is voor innovatie. De sterke
groei van de werkgelegenheid in de dienstverleningssector legt
een grotere nadruk op sociale en communicatieve vaardighe-
den. In vrijwel alle beroepen moet men afstemming realiseren
tussen mensen met diverse achtergronden en nationaliteiten.
Netwerken zijn een grotere rol gaan spelen.
Ten slotte brengen technologisering en internationalisering
met zich mee dat werknemers, al dan niet vanuit vrije wil,
steeds vaker van baan of functie veranderen. Blijven leren is
daarom het devies.

Een andere ontwikkeling, individualisering, brengt met zich
mee dat er een groter beroep wordt gedaan op zelfsturing, bij-
voorbeeld voor de ontwikkeling van een identiteit. Een moreel
kompas wordt minder door instituties van buitenaf aangereikt
en moet actief worden ontwikkeld. Bovendien nemen stabiele
en structurele verbindingen zoals buurt en kerk steeds meer Beeld: Yurls.net
af en wordt er een groter beroep gedaan op het zelf kunnen
opbouwen van sociale netwerken.

6 PROFIEL NUMMER 6