We beschouwen onderwijs teveel als vanzelfsprekend. Onderwijs staat wat mij betreft voor grote universele waarden en verdient veel meer aandacht dan het nu krijgt. Structurele aandacht als thema in het curriculum zelf zou niet misplaatst zijn. Het is voor het zelfbewustzijn en de samenhang in een samenleving essentieel dat leerlingen zich bewust worden van de verbindende kracht en de grote waarde van onderwijs.
Onderwijs is het fundament van een samenleving. Zonder onderwijs zou geen enkele sector naar behoren kunnen functioneren. In elk curriculum, ja, in elke opleiding (ook die van docenten zelf) dient de wezenlijke rol van onderwijs te worden belicht en verder te worden ontwikkeld. Hier enkele redenen waarom onderwijs zo wezenlijk is voor onze samenleving.
Onderwijs
• begeleidt jonge mensen op hun weg tot wasdom, verantwoordelijkheid
en zelfstandigheid. In geen andere levensfase is die aandacht hiervoor zo gecomprimeerd en zo krachtig;
• vormt een verbindend element tussen sociale klassen, culturen en geloof. Het heeft een brugfunctie naar jongeren van verschillende afkomst en komaf;
• biedt uitzicht op een toekomst voor nieuwe generaties en daarmee voor de samenleving als geheel;
• helpt leerlingen in de ontwikkeling van hun cognitie, hun vaardigheden en bewustwording van zichzelf en hun omgevingen en daarmee in hun eigenwaarde en toekomstgerichtheid. Docenten die vertrouwen op hun eigen aanwezigheid brengen dat ook over op hun leerlingen;
• geeft aandacht aan wezenlijke waarden als vrijheid van meningsuiting en wederzijdse waardering;
• kan leerlingen tonen wat de betekenis en de rol is van verbinding, relaties en netwerken door daarin zelf voor te gaan en het voorbeeld te geven. Een schoolomgeving is voor het functioneren direct afhankelijk van tal van partners, stakeholders en andere partijen. Al die organisaties en individuen vragen om contact, aandacht, etc. Een goed functionerende school heeft daar alle aandacht voor en brengt dat over op de leerlingen. De mate van verbondenheid, kan mede de mate van verantwoordelijkheidsbesef bepalen;
• is een krachtig initiator voor vernieuwing. Het is dé plek waar ontwikkelingen en nieuwe ervaringen en kennis ontstaan en een voedingsbodem vinden. Een prachtomgeving voor de mens. Carl R. Rogers (1902-1987) zei al: ‘The only man who is educated is the man who has learned how to adapt and change; the man who has realized that no knowledge is secure, that only the process of seeking knowledge gives a basis for security. Changingness, a reliance on process rather than upon static knowledge, is the only thing that makes any sense as a goal for education in the modern world.’ Met name in de netwerkeconomie waarin we leven zijn die flexibiliteit en aandacht voor de relatie en het contact met anderen van groot belang.
Daarom verdient het onderwijs als thema zelf een vaste plek in curricula teneinde studenten (en hun ouders) ervan bewust te maken en tot nieuwe en verrassende invullingen hiervan te komen. Deze lijst is zeker niet volledig. U bent bruggenbouwer in het onderwijs? Ik nodig u graag uit om deze lijst aan te vullen. Met KPC Groep heeft Profiel op Linkedin de groep ‘Inspirerend verbinden vanuit het onderwijs’ ingericht. Deel uw ervaringen en suggesties. Bij voorbaat hartelijk dank daarvoor.