Het Kerstfeest anno 2023 is een verzameling van historische en culturele tradities. Het hebben van een kerstboom vindt de wortels in het heidense Germaanse midwinterfeest om te vieren dat de dagen langer werden. De (kerst) boom staat symbool voor vruchtbaarheid en levenskracht (het licht). In de 4e eeuw na Christus bepaalde de christelijke keizer Constantijn dat het midwinterfeest voortaan op 25 december zou vallen om de geboorte van Jezus te vieren. De Kerstman in zijn huidige vorm is een verzinsel van…Coca Cola dat in 1931 de verkoop wilde bevorderen. Het Kerstfeest kreeg in ons land vooral na WOII een stimulans. Ik herinner me in het katholieke zuiden nog echte kaarsjes in de boom, een idee dat dateert uit de 16e eeuw, en het begin van de Adventstijd in de eeuwen daarna. Om de goede geest naar iemands huis te leiden werden er kaarsen voor het raam gezet. Dat gebruik zien we terug in de Adventsperiode waarin vier weken voor Kerst elke zondageen kaars in een Kerstkrans wordt ontstoken, ter viering van Kerst maar ook van de vier jaargetijden en de vier windstreken.
Los van de commercie heeft de boom wat mij betreft een blijvende betekenis. Het is een symbool, een beeld dat de wereld van de materie met de immateriële verbindt. De boom staat wat mij betreft nog altijd voor levenskracht en het oorspronkelijke licht, en staat dat niet voor het licht in de wereld dat door onszelf kan worden verspreid in wat we doen en vooral in hoe en vanuit welke voornemens we handelen, en dat het hele jaar door?
Ongeacht de omstandigheden zie je hoe mensen op een geheel eigen wijze het licht in de wereld brengen. Ouders die te midden van tal van uitdagingen hun kinderen opvoeden. Grootouders die daarbij hun tijd en ondersteuning aanbieden. Docenten die er zijn voor hun leerlingen en studenten. Praktijkbegeleiders met zorg voor het ontwikkelen van vakmanschap bij hun pupillen. Onderzoekers met het doel de samenleving beter maken. Politici die zich voor de gemeenschap inzetten. Journalisten die de waarheid in woord en beeld willen brengen. Mensen in publieke diensten en organisaties - van brandweer, ambulance tot politie en van thuiszorg tot zorginstellingen. De mensen die ons van voedsel voorzien en zij die ons in winkels van dienst zijn. Werkgevers met zorg voor de medewerkers, medewerkers met zorg voor de klanten.
En natuurlijk, we komen op onze weg grotere en kleinere belemmeringen en hobbels tegen maar de veerkracht is groot, soms wonderbaarlijk groot. Ieder kent wel mensen, jong en oud, die daarin een voorbeeld voor ons zijn.
We hebben allemaal dromen en motieven voor nu en de toekomst, maar is wat ons werkelijk beweegt niet juist de zin voor gemeenschap, het besef dat we niet zonder de ander kunnen?
We mogen ons gelukkig prijzen. Sinds WOII heeft ons land geen direct oorlogsconflict of overheersing door een andere mogendheid gekend. Vier opeenvolgende generaties zijn opgegroeid en opgeleid in relatieve vrede en waren en zijn in de gelegenheid een toekomst op te bouwen. Daar mogen we dankbaar voor zijn. Dat wil niet zeggen dat conflicten elders in de wereld ons niet raken. Niet eerder in de historie was de wereld zo nabij. En niet eerder ervaren zoveel mensen dat we onlosmakelijk verbonden zijn en wederzijds afhankelijk van elkaar, dat uitsluiting van anderen en mensen achterlaten de wereld eerder verduistert dan verlicht en dat we zorg te dragen hebben voor onze leefomgeving, de planeet die er alles aan doet om ons van het nodige te voorzien.
In dit wonderlijke en weerbarstige bestaan is geen mens een eiland. In mijn opinie is ons leven een uitdaging om de werkelijkheid van die wederzijdse verbondenheid te ervaren en er naar te leren leven en handelen. Daarin schuilt het licht. Leren samenleven in klein en groot verband is een proces. En wat mij betreft vooral het leren opbrengen van de waardering voor en het delen met anderen van de verworvenheden en voorzieningen die voorgaande generaties en de huidige tot stand hebben gebracht.
Misschien is de weg naar de kunst van leven om doorheen alle uiterlijke verschillen de ander werkelijk te ‘zien’, ongeacht afkomst en status. Dat ieder ander ons op een of andere wijze op weg helpt, een licht is in de duisternis.
Bron: kunst-en-cultuur.infonu.nl