Als docent Verpleegkunde in opleiding heb ik in 2014 en 2015 als docent in opleiding stage gelopen op een ROC bij de opleiding voor MBOV verpleegkundige. Wat mij daarbij opviel was dat de laatste ontwikkelingen op veiligheidsgebied waar men in de ziekenhuiszorg mee bezig is, niet of nauwelijks aan bod komen in deze opleiding. In de ziekenhuiszorg is breed aandacht voor ‘kwaliteit en veiligheid’ rondom de zorg voor de patiënt. Dit wordt landelijk aangestuurd vanuit het veiligheidsmanagementprogramma. Dit programma is in 2005 geïnitieerd door de minister van VWS. Het Veiligheid Managementsysteem (VMS) is een systeem waarmee ziekenhuizen doorlopend risico’s signaleren, verbeteringen doorvoeren, veiligheidsbeleid vastleggen en dit evalueren en aanpassen. De doelstelling van VMS is om vermijdbare schade aan patiënten en onnodige of vroegtijdige sterfte te voorkomen. Uit patiënt- veiligheidsonderzoek (*1) zijn tien risicothema’s(*2) vastgesteld waarop winst is te behalen.
Enkele thema’s zijn:
• voorkomen van wondinfecties na een operatie
• vroege herkenning en behandeling van pijn
• vroege herkenning van de vitaal bedreigde patiënt.
Eén van de ambities bij de ontwikkeling van het VMS programma was om de vermijdbare sterfte met 50% terug te dringen. Uit onderzoek van NIVEL en Emgo+/VUmc in 2013 blijkt dat die ambitieuze doelstelling is gehaald. (www.nvz-ziekenhuizen.nl/onderwerpen/vms-veiligheidsprogramma, sd)
In de ziekenhuizen van MC Groep te Lelystad en Emmeloord is in 2011 voor de implementatie van deze thema’s een grootscheepse scholing gestart. Deze is nu voortdurend onderdeel van het veiligheidsbeleid. De zorgprofessionals kregen en krijgen scholing aangeboden in de vorm van e-Learning, blended learning, themabijeenkomsten en toetsing. Dit alles heeft een verplicht karakter. Nieuwe medewerkers die in dienst komen bij MC Groep worden door afdeling opleidingen bevraagd naar de thema’s welke zij al beheersen en worden indien nodig geschoold en voortdurend bijgeschoold. Tijdens deze gesprekken valt op dat niet alle afgestudeerde MBO Verpleegkundigen bekend zijn met de VMS thema’s. Studenten die stage hebben gelopen in een ziekenhuis zijn wel bekend met de termen maar niet met de inhoud van VMS. Studenten die geen stage hebben gelopen zijn in het geheel niet bekend met de VMS thema’s. Kortom patiëntveiligheid is in de MBO verpleegkundige opleiding geen vast onderdeel van het curriculum.
Op dit moment komen er voor het mbo veranderingen aan namelijk hernieuwing van de kwalificatiedossiers en toevoeging van verplichte keuze delen. De lesprogramma’s worden voor augustus 2016 herzien. Daarom wil ik aan de makers van de lesprogramma’s van de opleiding tot MBO Verpleegkundigen een dringende oproep doen: maak patiëntveiligheid en in het bijzondere de VMS thema’s onderdeel van het lesplan of biedt de VMS thema’s aan als een keuze onderdeel. Patiëntveilig werken moet vroeg geleerd worden en start in het onderwijs zodat vermijdbare schade aan de patiënt al vroeg voorkomen wordt.
Door: Dora Schepers-van der Loo, opleider bij MC Groep te Lelystad / docent verpleegkunde i.0.