In Nederland ervaart bijna de helft van de jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond discriminatie op basis van hun etnische en culturele achtergrond. De nieuwe publicatie ‘Weerbaar tegen discriminatie’ van het Kennisplatform Integratie & Samenleving (KIS) heeft tot doel professionals beter zicht te geven op ‘wat werkt’ in het weerbaar maken van deze jongeren.
De onderzoekers voerden een literatuuronderzoek uit en gingen in gesprek met ontwikkelaars en uitvoerders van weerbaarheidstrainingen. In de literatuur komt naar voren dat inhoudelijke werkzame elementen bestaan uit het versterken van bepaalde assets van jongeren (bronnen in henzelf) en de toegang tot bepaalde resources (bronnen om hen heen).
Omgaan met discriminatie
De belangrijkste assets zijn: een positieve identiteit, zelfvertrouwen, zelfregie, reflectief vermogen, sociale vaardigheden en inzicht in discriminatie en stigmatiseringsprocessen. ‘Hoe werkt discriminatie en hoe ga ik ermee om? Conformerend, confronterend, vermijdend? Het is belangrijk dat de jongeren weten dat zij zélf kunnen kiezen hoe ze reageren’, aldus Rozetta Meijer, één van de onderzoekers. Resources zijn steun vanuit de sociale omgeving, zoals steun van ouders, vrienden en andere betekenisvolle volwassenen.
Empowerment
Om de assets van jongeren te versterken, werken weerbaarheidstrainingen veelal met elementen die aansluiten bij het versterken van empowerment. Methodisch werkzame elementen van
empowerment zijn bijvoorbeeld het centraal stellen van ervaringskennis, eigen kracht, zelfregie en peer support. Van een trainer wordt gevraagd zich gelijkwaardig op te stellen en te fungeren als rolmodel. Onderzoeker Mellouki Cadat-Lampe: ‘De hele aanpak staat of valt eigenlijk met de persoonlijkheid van de trainer. Hij of zij moet empathisch zijn, echt luisteren en de jongeren met respect behandelen.’
Inzet diverse werkvormen
Verder is de inzet van diverse werkvormen een belangrijk methodisch werkzaam element: het stimuleert actief leren en reflecteren. Voorbeelden van deze werkvormen zijn kennisoverdracht, reflectieve oefeningen, groepsdiscussies en het rollenspel.
Randvoorwaarden
Tot slot blijkt uit de literatuur dat een aantal randvoorwaarden van belang zijn voor het slagen van weerbaarheidstrainingen. Dit zijn onder andere de veiligheid in de groep, een vertrouwensrelatie tussen trainer en deelnemers en cultuursensitiviteit van de trainer. Enkele praktische randvoorwaarden hebben te maken met de locatie, de frequentie en duur van de training en de werving van de deelnemers.
Weerbaar tegen discriminatie. Werkzame elementen van weerbaarheidstrainingen tegen discriminatie voor jongeren met een migratieachtergrond; Rozetta Meijer en Suzan de Winter-Koçak, m.m.v. Mellouki Cadat. Kennisplatform Integratie & Samenleving. Klik hier voor de publicatie. Klik hier voor de bijbehorende infographic. Lees ook een interview met de onderzoekers.
Lees onze uitgave over fake news klik hier