‘Het Nederlands onderwijs is niet voor iedereen goed’
Curio bestuursvoorzitter Rob Neutelings ging in een aflevering van Curio-podcast De Kracht van Onderwijs in gesprek met Inge de Wolf, hoogleraar onderwijssystemen aan de Universiteit Maastricht
De kansenongelijkheid in Nederland loopt op. Het risico op laaggeletterdheid bij kinderen uit arme gezinnen is in vijftien jaar gegroeid van 13 tot 50 procent. Terwijl die kinderen net zoveel capaciteiten hebben als hun leeftijdgenoten uit rijkere gezinnen. Hoogleraar Onderwijssystemen (Universiteit Maastricht) Inge de Wolf heeft twee oplossingen. ‘Ten eerste het vak leerkracht aantrekkelijker maken op de scholen met armere kinderen. En ten tweede de barrières wegnemen waarom deze kinderen geen prioriteit kunnen geven aan school. Denk aan mantelzorg of geen geld voor ontbijt.’
Kansenongelijkheid is een doorn in het oog
De kansenongelijkheid in Nederland is Inge de Wolf een doorn in het oog. Ook internationaal doet Nederland het slecht op dat gebied. ‘Elk kind zou zich afhankelijk van zijn capaciteiten naar behoren moeten kunnen ontwikkelen. Het mag niet zo zijn dat van twee kinderen met dezelfde capaciteiten en interesses de een naar vmbo kader gaat en de ander naar het vwo. En dat alleen maar omdat je ouders wel of niet hebben doorgeleerd of omdat je uit een arm of rijk gezin komt. Het Nederlands onderwijs is nu niet voor iedereen goed. We moeten echt een breuk in generaties gaan organiseren.’
Spotify: https://open.spotify.com/show/3ENsp5Pt5vjYiAtyJjeViJ
Kinderen moet even succesvol zijn en minimaal havo doen
Het doel van onderwijs moet zijn dat ieder kind zich naar behoren ontwikkelt. Waarom dat nu lang niet altijd gebeurt, heeft volgens Inge de Wolf een aantal oorzaken. ‘Nederland is een diploma-maatschappij. We denken in hoog en laag onderwijs, niet in praktisch en theoretisch. Het loont om een hogere opleiding te hebben, in salaris en baanzekerheid bijvoorbeeld. Ouders hebben een grote vinger in de pap. Steeds meer ouders zijn wo’ers of hbo’ers. Velen van hen willen dat hun kinderen even succesvol zijn en dus minimaal havo gaan doen. Ongeacht of dit het kind gelukkig maakt. Dit is kwalijk voor het kind én kost Nederland de vakmensen die we zo hard nodig hebben.’
Werken op scholen met arme kinderen aantrekkelijker maken
Ook binnen het onderwijs zelf is er het nodige aan de hand. ‘We kampen met een lerarentekort. Die concentreert zich vooral op de scholen in armere wijken. Juist op die scholen moeten we betere leraren aantrekken. Want daar kunnen ze het meeste verschil maken. We moeten die werkomgeving voor leraren aantrekkelijker maken. Door meer salaris, kleinere klassen, het inzetten van onderwijsassistenten en carrièremogelijkheden. Ook moeten we leerlingen niet langer de schuld geven van hun barrières om naar school te komen. Er zijn kinderen die mantelzorger zijn. Moet je dan zeggen: jij hebt er toch geen tijd voor, laat maar? Natuurlijk niet. Je moet er als school juist alles aan doen om ervoor te zorgen dat die leerling toch gewoon naar school kan komen. Die barrière wegnemen dus. Dat hoeft de leerkracht niet te doen. Daar is een schoolmaatschappelijk werker voor.’
Voorkomen dat je kansen afhankelijk zijn van je afkomst
Investeren in het oplossen van kansenongelijkheid vraagt om moed en lef van bestuurders in het onderwijs en van de landelijke overheid. ‘Pak die hamer op. Het is een complex traject, dit zit zo diep in de Nederlandse cultuur. Maar we moeten echt voorkomen dat je kansen in de maatschappij totaal afhankelijk zijn van je afkomst. Het moet gaan om het beste te halen uit de capaciteiten van elk kind. Daar mag je best hoge verwachtingen aan hangen. Daar groeit iedereen van.’