Culturen en beschavingen gaan door cycli. In de loop van de tijd zijn veel beschavingen en culturen opgestaan en vervolgens gevallen. Wij, die in moeilijke en voor velen pijnlijke tijden als deze leven, doen er goed aan om deze waarheden in herinnering te brengen. Verderop in deze tekst zien we de cyclus, die gaat van onderdrukking naar bevrijding, naar welvaart, naar overvloed en apathie (onverschilligheid) naar het verlies van vrijheden en terug naar onderdrukking. Herkenbaar? De vele geweldsconflicten duiden op de steeds terugkerende cyclus.
Zo’n 10.000 jaar geleden telde de wereld ca 10 miljoen mensen, 5000 jaar later waren het er 45 miljoen en rond 1000 voor Chr. 72 miljoen. Het weergeven van gebeurtenissen begon met grotschilderingen 35.000 jaar geleden. Het oudste schrift, op klei en botten, is zo’n 5000 jaar oud en dateert uit de tijd van de Sumeriërs, Mesopotamië. De kleitabletten uit die tijd beschrijven de aanbidding van en verhouding tot goden. Gemeten naar het leven van aarde (begin rond 3.5 miljard geleden) en de aanwezigheid van dinosauriërs (tussen 250 en 66 miljoen jaar geleden) is de menselijke geschiedenis zeer jong. Maar de impact van dit ras, dat inmiddels ruim 7,5 miljard mensen telt, is enorm. En doorspekt van en gevormd door conflicten, zeg maar oorlogen. We zijn afhankelijk van elkaar maar de ontelbare conflicten duiden vooral op verdeeldheid, verdeeldheid die niet zelden direct, en soms onvoorspelbaar rap, tot verval van beschavingen en culturen leidde. De historie in Europa en Azië kenmerkt zich dan ook door de opkomst en het verval van beschavingen.
De lijst van grote gewapende conflicten doorheen de duizenden jaren van historie is lang. Volgens Wikipedia zijn in de afgelopen 5000 jaar tegen de 9000 oorlogen uitgevochten, alleen in Europa al waren het er sinds 1000 na Chr. zo’n 1000. Sommigen durven er zelfs van uit te gaan dat gedurende de hele, voor zover bekende menselijke historie (zo’n 7-8000 jaren) er circa 250.000 grote en kleine oorlogen zijn uitgevochten.
Het totaal aantal slachtoffers hierin is onbekend maar uitgaande van het feit dat alleen WOI ruim 12 miljoen slachtoffers en WOII tussen de 60-70 miljoen slachtoffers telden – samen ruim 80 miljoen in 35 jaar tijd (!) – gaan we uit van tegen de 200 miljoen slachtoffers.
De laatste duizenden jaren zijn het veelal religieuze conflicten. Historicus henry William Elson schat het aantal slachtoffers tijdens de kruistochten op zo’n 5 miljoen mensen. De strijd om Jeruzalem wordt al 3000 jaren gestreden, met een kleine 30 oorlogen en vele miljoenen slachtoffers als gevolg. Over de strijd rond de ‘heilige’ rots maken geschiedschrijvers herhaaldelijk melding van het afgrijselijke barbarisme en hoe het bloed in beken door de straten stroomden.
China en Japan kenden in hun historie de en veldslag en oorlog na de andere. In China zijn sinds de vroege Qin Dynastie in 200 v.Chr. honderden oorlogen uitgevochten. Afrika kent de nodige stammenoorlogen en sinds de kolonisaties tal van strijdtonelen, onder andere de Boerenoorlog rond 1900. We herinneren ons ruim 90 jaar later de bloedige strijd in Rwanda tussen Tutsi’s en Hutu’s met tegen de 1 miljoen slachtoffers. Op het Indiase continent stonden (en staan) Hindoes, Sikhs en Moslims elkaar geregeld naar het leven. Het vertrek van koloniale grootmacht Groot-Brittannië uit India in augustus 1947 had de afscheiding van het Islamitisch Pakistan tot gevolg en leidde in de aanloop naar de Onafhankelijkheidsdag tot massale verhuizingen tussen beide landen en tot miljoenen doden. Treinen vol vermoorde slachtoffers kwamen aan op stations.
Vergeet het lot van miljoenen in Amerika’s niet. De gewelddadige kolonisatie van Zuid- en Midden-Amerika kwam vanaf de 15e eeuw op gang. Wat in veel geschiedenisboeken niet wordt vermeld, is dat er tussen 1500 en 1650 meer dan 50 miljoen autochtone inwoners om het leven kwamen, niet alleen in de strijd maar door ziektes die Europeanen met zich meebrachten waartegen de autochtone bevolking geen verweer had. Zo groot was de ramp dat hele gebieden ontvolkt werden en het klimaat in de regio’s erdoor veranderde en enkele graden afkoelde! Wetenschappers noemen die dodelijke periode The Great Dying.
In alle oorlogen doorheen alle tijden maakten overwinnaars veel van de overwonnenen tot slaaf. De ontelbare miljoenen die daarbij stierven zijn ook slachtoffer van oorlogsgeweld. Tussen 1600 en 1850 werden zeker 12 miljoen bewoners in Afrika uit hun dorpen gesleept en vanuit steden aan de westkust met schepen op zo’n 300 transporten gezet naar de Amerika’s. Naar schatting 1,5 miljoen van hen overleefden de tocht niet.
Daarmee komen we uit bij de conflicten in het laatste decennium, de oorlog in Syrië en, dit jaar, in de Oekraïne. In Syrië vielen in tien jaar tijd zeker 350.000 doden. In Oekraïne zijn het tot dusver zo’n 80.000, waarvan 6000 burgerslachtoffers, 10.000 soldaten aan Oekraïnse zijde en 70.000 Russische soldaten. Het totaal in de afgelopen tien jaar nadert de half miljoen. Waarom? Waarom vechten mensen tegen mensen?
Culturen en beschavingen komen en gaan. De Schotse filosoof Alexander Tyler van de Universiteit van Edinburg noteerde acht stadia die goed verwoorden wat de geschiedenis onthult. (bron)
1. Van gebondenheid naar spirituele groei
2. Van spirituele groei naar grote moed
3. Van moed naar vrijheid
4. Van vrijheid naar overvloed
5. Van overvloed naar zelfgenoegzaamheid
6. Van zelfgenoegzaamheid naar apathie
7. Van apathie naar afhankelijkheid
8. Van afhankelijkheid terug naar gebondenheid
Oorlogen worden in gang gezet door een minderheid. Zo’n 70-90% van alle burgers wil een gewoon leven, met een gezin, werk, scholing, vakanties enz. Dat zal door alle tijden heen niet anders zijn geweest. Het is een kleine elitaire groep die aan de macht komt, veelal door leugens en geweld, die aan de macht blijft door leugens en geweld en vervolgens de macht wil uitbreiden, ook weer door leugens en geweld. Niet zelden gaat dit vergezeld met zogenaamde religieuze propaganda, ‘de wil van God’. Dit is het patroon dat we door alle tijdens heen tegenkomen. De gewone burger wordt in de waan en het geweld meegesleept en draagt vervolgens de zwaarste last.
De autocraat in het Kremlin, Vladimir Poetin, kwam in een land dat alleen maar autocraten heeft gekend, ruim 30 jaar geleden aan de macht door list en bedrog en vestigde zijn heerschappij. Hij had het land, het grootste ter wereld, tot het einde der tijden kunnen leiden en de enorme rijkdommen kunnen delen met de burgers en de landen in Europa. Maar autocraten worden onrustig als het te rustig is. Ze kennen en erkennen geen democratische normen of structuren. Ze omringen zichzelf met ja-knikkers en onderdrukken de bevolking op alle mogelijke manieren. Ze zien land en volk als hun eigendom en soms andere landen als een gevaar of als een toekomstig bezit op hun verlanglijstje. Hun ‘verdienmodel’ is ‘divide and conquer’, verdeeldheid en veroveren. En er is altijd wel een reden te bedenken om een conflict te veroorzaken. Zie Caesar, de Europese koningshuizen, de Chinese keizers, Napoleon, Hitler en nu Poetin.