Ondanks diverse inspanningen van basisscholen om ouders te betrekken bij de school van hun kinderen, blijven de effecten hiervan op daadwerkelijke ouderbetrokkenheid en schoolsucces van kinderen beperkt. Vooral ouders die het Nederlands slecht beheersen of laagopgeleid zijn lijken moeilijker te bereiken en te betrekken bij de school. Tot nu toe uitgevoerde activiteiten vanuit scholen sluiten onvoldoende aan bij de leefwereld van gezinnen en bij de oorzaken van ineffectieve of beperkte ouderbetrokkenheid. Ook is de aandacht voor ouderbetrokkenheid in het schoolbeleid beperkt.
Het huidige lopende onderzoek van een Consortium van zeven kennisinstellingen wil de dialoog tussen ouders en leraren bevorderen. Daarnaast gaan de onderzoekers toetsen of verbeterde communicatie via ouderbetrokkenheid leidt tot een betere cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling bij kinderen.
De volgende stappen zijn uitgevoerd:
Uitvoering literatuurstudie: Wat is de relatie tussen ouderbetrokkenheid en de wijze waarop een leerling zich op de lange termijn ontwikkelt? Aan de hand van een literatuurstudie naar ouderbetrokkenheid is de opzet van het onderzoek hiernaar nader vormgegeven.
Kennismakingsgesprekken met scholen: De doelen en verbeterpunten met betrekking tot ouder-leraar communicatie en ouderbetrokkenheid zijn uitgevraagd bij de zeven deelnemende basisscholen uit de regio Amsterdam. Deze kennis vormt de basis voor het ontwikkelen van leergemeenschappen, zodat deze kunnen worden afgestemd op de voor de school specifieke behoeften.
Houding ten opzichte van ouderbetrokkenheid: Uit een onderzoek onder 21 leraren en 240 ouders blijkt dat zij beiden bereid zijn tot het bevorderen van ouderbetrokkenheid. Echter blijken ouders en leraren van elkaar te verschillen in hun verwachtingen over de mate van persoonlijk contact, de rol van thuis als verlengstuk van school en de rol van het kind in de communicatie. Deze tegenstellingen of misverstanden kunnen alleen worden opgelost als scholen en ouders beter met elkaar communiceren, waarin een specifiek gespreksmodel voor elke school kan voorzien.
De volgende stappen zijn in uitvoering/zullen nog uitgevoerd worden:
Relatie ouderbetrokkenheid met lange termijn ontwikkeling kind: Onder 2000 ouders zal in een onderzoek dat meerdere jaren duurt nagegaan worden hoe ouderbetrokkenheid zich verhoudt tot de lange termijn ontwikkeling van het kind.
Ontwikkeling gespreksmodel: Directie, leraren, ouders, studenten en onderzoekers gaan vanaf de herfst in een professionele leergemeenschap samen werken aan de ontwikkeling van een zogeheten gespreksmodel. Het doel van dit model is om de communicatie en relatie tussen leraren en ouders en hun houding te verbeteren. Het gespreksmodel zal tevens gebruik maken van bewezen effectieve thuisactiviteiten die aansluiten bij de onderwijspraktijk.
Effectiviteit en implementatie gespreksmodel: Vervolgens zal het gespreksmodel ingezet worden bij de zeven deelnemende basisscholen en naar de effecten op ouderbetrokkenheid gekeken worden. De eerste resultaten van de interventie zullen eind 2016 beschikbaar komen.
Vervolg na implementatie: Bij bewezen effectiviteit zal het gespreksmodel breed geïmplementeerd worden via de deelnemende partners aan het onderzoek en onderwijsadviesdiensten. Ook gaan de consortiumleden na hoe het gespreksmodel een vaste plek in het schoolbeleid kan krijgen en in de opleiding van leraren kan worden geïntegreerd. Daarnaast zullen trainingen voor ouders en (toekomstig) schoolpersoneel ontwikkeld worden.
Over het consortium
Het consortium bestaat uit zes kennisinstellingen (de Vrije Universiteit, Radboud Universiteit Nijmegen, Verwey-Jonker Instituut, Saxion University of Applied Sciences, Science Institute, Gereformeerde Hogeschool), zeven basisscholen uit de regio Amsterdam, en vier instellingen die die gericht zijn op ontwikkeling en disseminatie van voor het onderwijs (Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Gemeente Amsterdam – DMO, Onderwijsconsument organisatie – OCO, Stichting Lezen en Schrijven, De Activiteit).
Contactinformatie: voor meer informatie is Marina Hol (uitvoerend onderzoeker) bereikbaar via m.a.h.hol@vu.nl.