De mbo-scholen, verenigd in de MBO Raad, zijn verbaasd over de uitzending van Nieuwsuur van gisteravond. Daarin wekt de redactie de indruk dat mbo-scholen duizenden jongeren de toegang tot opleidingen zouden weigeren vanwege financiële prikkels vanuit de overheid. “De scholen herkennen zich helemaal niet in dit beeld en er zijn ook geen cijfers en feiten die deze bewering ondersteunen,” zegt Jan van Zijl, voorzitter van de MBO Raad. “De scholen vangen juist duizenden kwetsbare jongeren met vaak een combinatie van cognitieve en sociaal-maatschappelijke problemen op en helpen ze naar een opleiding en zo naar perspectief in de maatschappij en op de arbeidsmarkt. Dat is de huidige praktijk.” De scholen ervaren dit wel als een complexe opgave. “Regelgeving vanuit de verschillende ministeries werkt vaak tegen elkaar in. De politiek zou meer moeten nadenken over consistente regelgeving.”
Nieuwsuur maakte de reportage naar aanleiding van het advies ‘Het kind van de rekening’ dat in beeld brengt welke knelpunten worden ervaren in de huidige regelgeving bij de opvang van kwetsbare jongeren. Jan van Zijl: “Het mbo heeft twee belangrijke opdrachten. Een maatschappelijke: zoveel mogelijk jongeren, ook kwetsbare, begeleiden naar een diploma en naar een volwaardige plek in onze maatschappij. En een economische: zoveel mogelijk jongeren opleiden in beroepen waar de arbeidsmarkt om vraagt. Die twee wringen soms met elkaar. Daarnaast hebben scholen te maken met politieke keuzes die schuren: de aanpak van voortijdig schoolverlaten bijvoorbeeld matcht niet altijd met arbeidsmarktgericht opleiden.”
Regionale initiatieven opleiden kwetsbare jongeren
Dat de scholen hun maatschappelijke opdracht met betrekking tot kwetsbare jongeren serieus nemen blijkt uit de talloze goede voorbeelden van regionale initiatieven die te noemen zijn.
“Het gaat te ver ze hier allemaal te noemen, ik pik er daarom een paar uit. Het Pittstop-traject van Scalda bijvoorbeeld, waarin overbelaste studenten intensief worden begeleid, en specifieke groepen binnen niveau 2-opleidingen in een aangepaste tempo hun opleiding kunnen volgen. Of de overstaptafels van MBO Utrecht: vo, mbo en de leerplichtambtenaren begeleiden samen de jongeren die die tussen wal en schip dreigen te vallen van vo naar mbo. Nog een paar voorbeelden: de ‘gele tafel’ van Rijn IJssel die zich ondermeer richt op begeleiding van de studenten die extra ondersteuning nodig hebben. En het Challenge project van het Albeda College: in samenwerking met gemeente en andere partijen worden kwetsbare jongeren opgevangen en geholpen naar een opleiding van het Albeda. Of het Leerwerkcentrum Zoetermeer waarin het ID-college en de gemeente samen jongeren met een grote afstand tot school en werk begeleiden.”
Opdrachten wringen soms
Juist vanwege de inzet van de scholen en de opbrengsten van dit soort projecten vindt Van Zijl het niet terecht dat de mbo-scholen nu neergezet worden als instanties die kwetsbare jongeren weigeren vanwege geld dat ze zouden krijgen aan het einde van het opleidingstraject voor elk behaald diploma. “Onzin! Mbo-scholen nemen hun verantwoordelijkheid en vinden hun maatschappelijke opdracht een belangrijke taak.”
Alles gericht op snel en succesvol doorlopen opleiding
Wel krijgt Van Zijl signalen dat het steeds lastiger wordt die maatschappelijke opdracht goed uit te voeren binnen alle huidige regels en wetten als gevolg van politieke keuzes. “Ga maar na waar scholen allemaal aan moeten voldoen. Zorgen dat jongeren kiezen voor arbeidsmarktrelevante opleidingen, zorgen dat ze niet switchen en dus meteen ook de juiste keuze maken, zorgen dat ze aan hoge taal- en rekeneisen voldoen, zorgen dat ze ergens een stage kunnen volgen, en zorgen dat ze niet te lang over hun opleiding doen omdat slechts een aantal jaren wordt bekostigd. Alles moet en alles is gericht op het snel kunnen doorlopen van een opleiding met als resultaat een diploma. Want anders wordt een jongere een voortijdig schoolverlater. En dat ‘alles moeten’ wringt soms met die maatschappelijke opdracht die scholen óók belangrijk vinden.”
Politiek: denk mee aan consistente regelgeving!
Van Zijl sluit niet uit dat vanwege de politieke keuzes en de grenzen van wat mogelijk is binnen de huidige wet- en regelgeving het in de toekomst wel zou kunnen gebeuren dat groepen jongeren niet meer op het mbo aan de slag kunnen. “Het is ook onze verantwoordelijkheid dat te voorkomen. Wij vragen de politiek niet om extra geld, maar wel om met ons mee te denken over consistente regelgeving die bijdraagt aan het slechten dan de drempel die er kan komen te liggen. En wij vragen aan gemeenten om zij aan zij er alles aan te doen jongeren een kans te geven. Ik mag hopen dat de kwaliteitsafspraken die we nu aan het maken zijn met de overheid daarbij behulpzaam zullen zijn.”
Bron: MBO Raad
Bron afbeelding: Hands 2, eastop, Royalty free