De zomer is voorbij. Op alle scholen zijn de collega´s weer begonnen. Met nieuwe energie, er vol tegen aan. Toch? Of heeft u misschien hetzelfde als ik...dat u zich tijdens de vakantie - waarin je je in feite alleen maar druk hoeft te maken of er eten in huis is – afvraagt hoe u het door het jaar heen toch volhoudt in die hectiek van alle dag waarbij de vragen van studenten, collega’s u om de oren vliegen, uw mailbox dagelijks weer ontploft en er geen einde lijkt te komen aan de to-do-listjes...en dat u zich dan voorneemt om het na de vakantie veel kalmer aan te doen, selectiever te worden en meer te relativeren en minder te stressen? En dat als u eenmaal weer terug bent op het werk, u direct weer in die gejaagde modus schiet en het gevoel krijgt dat de vakantie alweer maanden geleden is?
Nou ja, ik had dat dus wel. En grappig genoeg las ik, in de eerste week na mijn vakantie toen ik de gejaagdheid weer aan voelde komen, in een tijdschrift dat ik ‘voor de ontspanning’ eens kocht, dat ik niet de enige was. Hele volksstammen hebben ermee te kampen. Ik stuitte op het fenomeen ‘mindfulness’. U zult er vast wel eens over gehoord hebben. Het lijkt een soort meditatie. Het idee is dat je je aandacht (bijvoorbeeld tijdens stressvolle gebeurtenissen zoals het niet halen van een deadline of het vergeten van een afspraak) puur richt op de ervaring zelf, zonder daar een waardeoordeel of andere betekenis aan te geven. Je koppelt als het ware de gedachtes en reacties die de ervaring van nature, automatisch bij je oproepen (bijvoorbeeld controledrang of het idee te falen) los van de ervaring zelf. Dit stelt je uiteindelijk in staat om op een nieuwe, naïeve manier te komen tot een gepaste reactie.
Onlangs merkte ik dat het werkte. Ik moest, uitgerekend op Prinsjesdag, bij een bijeenkomst zijn aan de Lange Voorhout in Den Haag. Precies langs de route die de Gouden Koets ook nam en sterker nog, precies tegelijk met de optocht! En hoewel ik letterlijk het hele land had doorkruist met de trein (ik woon in Twente!) was ik toch op tijd....althans... ik stond in de juiste straat maar aan de verkeerde kant van de weg...die natuurlijk helemaal was afgezet met dranghekken. Mijn normale reactie was er een van in de stress schieten, als een gek terug gaan lopen naar het station en proberen om via een omweg alsnog bij het gebouw te komen. Dat deed ik dit keer niet. Ik registreerde mijn oplopende hartslag en vage paniekerige gevoel wel, maar besloot er verder geen aandacht aan te schenken. Ik liep op een agent af die me, toen ik hem vroeg hoe ik zo snel mogelijk aan de overkant van de weg kon komen, vrolijk aankeek en zei ‘tja, dat is lastig...u kunt het beste even wachten tot de stoet voorbij getrokken is. Teruglopen heeft geen zin, tegen die tijd zit Willem allang achter een kopje thee’. In plaats van mijn automatische controledrang toe te laten in de vorm van ‘ja dat zal wel, ik weet het beter en ga toch maar lopen-reactie’, bleef ik staan en zag ik voor de eerste keer van mijn leven de Gouden Koets. Ik zag Maxima naar het publiek glimlachen en zwaaien en maakte er een foto van. Dat pak ik dan toch mooi mee!, dacht ik bij mezelf, en rustig baande ik me een weg tussen de drommen toeristen naar mijn bestemming en het voelde goed.
Oké, da’s dan één succeservaring. Maar de grote vraag dringt zich direct op: hoe houden we dit vast? Ik zat nog maar net weer in de, steeds drukker wordende, trein op weg naar huis toen iemand me heel bits wees op het feit dat ‘stoelen niet bedoeld zijn voor spullen maar voor mensen, mevrouw!!’ en ik voelde direct een enorme irritatie opkomen en vroeg of hij misschien een slechte dag achter de rug had. Oef! Meer oefenen dus! Maar ik ga dat doen, het is de moeite waard!
Piety Runhaar is Universitair docent ‘Professionele ontwikkeling van docenten’ aan de Leerstoelgroep Educatie- en Competentiestudies van de Wageningen Universiteit. Zij schrijft al geruime tijd voor Vakblad Profiel.