Een korte passage uit een bericht van de VRT België op maandag 6 februari jl: ‘Het zuidoosten van Turkije is afgelopen nacht getroffen door een zware aardbeving. De beving had een kracht van 7.8 en werd gevoeld tot in Syrië, Cyprus, Israël en Libanon. Er zijn al meer dan 2.200 doden geteld in Turkije en buurland Syrië samen, er zijn ook duizenden gewonden. Het epicentrum lag bij de Turkse stad Gaziantep, waar 2 miljoen mensen wonen. Er waren ook al veel naschokken én er is intussen ook een tweede zware aardbeving gepasseerd. ( ) De eerste zware aardbeving vond vannacht plaats om 2.17 uur (Belgische tijd). Tien minuten na de eerste beving volgde een nieuwe met een kracht van 6.7. Heel wat mensen werden dus verrast in hun slaap. En nu rond de middag zijn Turkije en Syrië opnieuw getroffen door een tweede zwaar aardbeving met een magnitude van 7.5. Het epicentrum lag deze keer in de Turkse regio Elbistan. Bovendien zijn er al ettelijke naschokken geteld.’
Een kleine week later is de enorme schaal van de ramp duidelijk. Meer dan 25.000 slachtoffers, honderdduizenden dakloos. Ruim 11.000 gebouwen die zijn ingestort. En het aantal slachtoffers van de grootste natuurramp in een eeuw in dat gebied zal zeker verder oplopen, de VN heeft al een prognose ‘keer 3’ van dat aantal laten vallen. De dag voor de ramp verliep het leven in wat korte tijd later een ongekend rampgebied zou worden, als vanouds – in de woonwijken van de vele steden en dorpen, in de huizen van jong en oud, en in de vluchtelingenkampen en woonplaatsen in het Syrische deel dat nog altijd leed onder de gevolgen van een vreselijke oorlog en onderdrukking. Niemand die had voorzien wat de natuur in petto had.
Hulporganisaties uit de getroffen landen en gebieden en het buitenland proberen met man en macht de slachtoffers onder het puin vandaan te halen. Elke overledene wordt met tranen en dankbetuigingen en de grootst mogelijke medische zorg omkleed. Voor de personen en families in de gebieden die de schokken overleefden, heeft het redden van overlevenden en bergen van slachtoffers prioriteit. Voor hen die overleefden, is de realiteit een gruwelijke. De uitdaging waarvoor ze staan is het verkrijgen van voeding, kleding, huisvesting. Talloze kinderen die hun ouders en familie hebben verloren.
President Erdogan van Turkije beloofde een wederopbouwtermijn van een jaar. Dat is onrealistisch. Het is wrang dat deskundigen o.m. van de TU Delft in Ankara werden bijgeschoold in bouwtechnieken in aardbevingsgebieden. Rampen zijn niet zelden een wake-up call. Denk aan de Watersnoodramp in 1953, waarna de Deltawerken tot stand kwamen. Of de cafébrand van Volendam in de nieuwjaarsnacht van 2000 op 2001 in Café de Hemel in Volendam waarbij 14 doden en 200 ernstig gewonden te betreuren waren. Pas daarna kwamen er stringentere regels voor feesten openbare gelegenheden.
Bij het zien van de beelden in het huidige rampgebied komt de vraag op: waarom is er nog altijd hoogbouw in aardbevingsgebieden? Maar evengoed, waarom leven er in diverse landen miljoenen mensen in kwetsbare deltagebieden die met regelmaat worden geteisterd door overstromingen. We weten dat vroeg of laat de ‘supervulkaan’ Campi Flegrei bij Napels die de laatste jaren al een verhoogde activiteit laat zien, zal uitbarsten en toch blijven mensen er wonen. Hetzelfde geldt voor de bewoners van Californië en Nevada die op een breuklijn wonen en waar elk jaar ruim 7.000 aardbevingen – van 1.0-4.0 worden geregistreerd! Of de bewoners in tornado-alley, de benaming voor een gebied in centraal Noord-Amerika waar relatief veel tornado's voorkomen, gemiddeld zo'n duizend per jaar! En in eigen land: Waarom blijven gemeenten bouwen in uiterwaarden langs rivieren? En tegenwoordig rijst de vraag: moeten we nog uitbreiden met woningbouw in gebieden beneden NAP terwijl we weten dat volgens berekeningen van het KNMI de zeespiegelstijging in 2100 kan zijn opgelopen tot tussen de 30 centimeter en 1,2 meter, aldus de Rijksoverheid?
Beroeps- en wetenschappelijk onderwijs, kan en moet een rol spelen in bewustmaking van deze kwesties, in onderzoek, in het ontwikkelen van scenario’s, technieken en methodes van aanpak. Dit in samenwerking met overheid, bedrijfsleven en ngo’s. Wanneer er jarenlang niets gebeurt worden risico’s naar de achtergrond gedrongen. Bewoners blijven bij voorkeur waar voorgaande generaties woonden, ook na een ramp. Want rampen uit vroeger dagen worden snel genoeg tot herinneringen en verhalen. Het is de taak van overheden te zorgen voor de veiligheid van hun burgers en voor maatregelen die anticiperen op het ondenkbare.