Meer scholing in e-skills. Daarvoor pleiten onderzoekers van het Rathenau Instituut. Gebeurt dat niet dan verliezen werknemers en daarmee de samenleving de aansluiting met de moderne technologische ontwikkelingen. Want de ontwikkelingen gaan sneller dan gedacht. Dat schrijven onderzoekers van het Rathenau Instituut in het rapport ‘Werken aan de robotsamenleving - Visies en inzichten uit de wetenschap over de relatie technologie en werkgelegenheid’. Na de eerste grote technologische revolutie bevinden we ons inmiddels in het tweede machinetijdperk. Onze omgeving wordt steeds ‘slimmer’ en dansen met robots is niet langer toekomstmuziek. (In Japan is deze week een serie van 1000 ‘slimme’ robots voor particulier gebruik in de verkoop gegaan, red). Daarmee gaat onze samenleving een nieuwe fase in.
Robotica en automatisering zijn dagelijkse realiteit
In haar voorwoord schrijft de directeur van het Rathenau Instituut dr. ir. Melanie Peters: ‘Voordat ik in de trein naar huis stap, loop ik nog even de AH To Go binnen op Den Haag Centraal. Er staan lange rijen voor de kassa’s met kassière, maar het is leeg voor de onbemande kassa’s. Wat maakt het dat mensen, die vaak een trein te halen hebben, in de rij gaan staan? Steeds vaker komen wij in ons persoonlijke of professionele leven in aanraking met robots of verdergaande automatisering. Lang leken de ontwikkelingen in de robotica en de kunstmatige intelligentie nog ver weg. We lachten om het amateuristische niveau van de toepassingen. Maar nu lijken de ontwikkelingen toch veel sneller te zijn gegaan dan we dachten. De spraakherkenning in mijn mobieltje werkt goed, een robotgrasmaaier is betaalbaar, niemand kijkt meer op van een nieuwsitem over drones en binnenkort rijdt er een zelfrijdende bus in Wageningen. Robotisering beïnvloedt meer maatschappelijke domeinen dan je op het eerste gezicht zou denken: zorg, verkeer, politie, krijgsmacht, arbeid, noem maar op.’
De toekomst van de automatisering
Voor de toekomst wordt verwacht dat automatisering alle opleidingsniveaus treft, dwars door sectoren heen. Ook in het huidige tijdsgewricht worden scholing en investeringen in het onderwijs genoemd als belangrijke opties om ervoor te zorgen dat mensen de juiste vaardigheden hebben voor het werk van de toekomst. Tegelijkertijd is onzeker over hoe dat werk – en de vaardigheden – van de toekomst er precies uit zullen zien. Investeringen in herscholing en bijscholing zijn nodig om boventallige werknemers, onder andere in het middensegment, te begeleiden naar nieuw werk, en om het middensegment zo veel mogelijk door te laten stromen naar het hogere segment. Echter, dit gaat langzaam en kan een pijnlijk traject zijn voor de groepen die het betreft. In Nederland gaat dit proces vooral via de instroom van jongeren op de arbeidsmarkt.
Online interactie tussen bedrijven en onderwijs
Om vraag en aanbod zo goed mogelijk op elkaar te laten aansluiten, is interactie tussen bedrijven en het onderwijs van belang (betrekken van bedrijven bij opzet curricula; strategische relaties tussen bedrijven en onderwijsinstellingen). Nieuwe online matchingsdiensten, zoals LinkedIn, kunnen een rol spelen bij het bewerkstelligen van een betere, snellere match tussen vraag en aanbod. Daarnaast kan de opkomst van MOOC’s een rol spelen bij het toegankelijker maken van hoger onderwijs. Ook investeringen in het basis- en voortgezet onderwijs zijn van belang om kinderen uit te rusten met vaardigheden die voor de toekomstige economie en maatschappij van belang worden geacht. Het betreft diverse generieke vaardigheden: vaardigheden waarin mensen zich onderscheiden van computers (werken met nieuwe informatie, creativiteit, communicatie) of vaardigheden die passen bij flexibilisering en een digitaliserende omgeving, zoals metacognitieve vaardigheden, ondernemerschap en e-skills (leren programmeren, 3D-printen en dergelijke). Het platform #Onderwijs 2032 dat de staatssecretaris van OC&W heeft gelanceerd richt zich op de vraag welke vaardigheden kinderen die in 2032 naar school gaan moeten leren om goed voorbereid te zijn op de veranderende samenleving en arbeidsmarkt door snelle technologische ontwikkelingen.
Bron: Rathenau Instituut