Op 3 april is het advies ‘Duurzaam en Gezond – Samen naar een houdbaar voedselsysteem’ van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI) in ontvangst genomen door minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Centraal in dit advies staat de vraag wat er moet gebeuren om de transitie naar een duurzaam en gezond voedselsysteem te versnellen. De raad spitst zich in dit advies toe op dierlijke producten, omdat de productie en consumptie daarvan een belangrijke rol spelen in het klimaatprobleem en in vraagstukken rond volksgezondheid en milieu.
Het advies is tevens aangeboden aan minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat, minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat, en de voorzitters van Eerste en Tweede Kamer.
De klimaatopgave leidt op lange termijn onvermijdelijk tot minder productieruimte voor de veehouderij en tot verandering van ons menu. Het kabinet zou met nieuw voedselbeleid op deze omslag moeten anticiperen om de negatieve gevolgen ervan zo klein mogelijk te maken en de kansen - die er ook zijn - zo veel mogelijk te benutten. Dat concludeert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur in zijn advies ‘Duurzaam en gezond’, dat is aangeboden aan minister Schouten (LNV) en staatssecretaris Blokhuis (VWS).
De Rli doet in dit advies drie aanbevelingen:
- Geef duidelijkheid over de ruimte voor de veehouderij in de toekomst
- Bied vanwege de nationale klimaatopgave zo spoedig mogelijk duidelijkheid over de ruimte voor productie in de veehouderij in 2030 en 2050. Vertaal deze ruimte in een systeem van in de tijd afnemende, verhandelbare emissierechten.
- Ga als rijksoverheid in gesprek met provincies over een effectieve inzet van instrumenten en middelen om in gebieden met een hoge concentratie aan dieren de overblijvende milieu- en gezondheidsproblemen regionaal op te lossen.
Werk toe naar duurzame consumptiepatronen
Stel als doel dat het aandeel dierlijke eiwitten in het eetpatroon in 2030 is gedaald naar 40% van de totale eiwitconsumptie. Een duurzaam en gezond eetpatroon houdt in dat er meer plantaardige en minder dierlijke eiwitten worden gegeten.
Benut ketenpartijen bij verduurzamen van productie en consumptie
Werk samen met de ketenpartijen aan de ondersteuning van een duurzamere en gezonde productie en consumptie en de ontwikkeling van de markt voor plantaardige eiwitproducten.
De noodzakelijke omslag in het Nederlandse voedselsysteem is te vergelijken met de manier waarop in de naoorlogse jaren de voedselzekerheid in het nationale en Europese landbouwbeleid is gewaarborgd. Dat heeft geleid tot de toonaangevende positie van de Nederlandse agrarische sector. De verduurzaming van het voedselsysteem waar we nu voor staan biedt een uitgelezen kans om boer, voedselverwerkende industrie, retail en consumenten op een vergelijkbare wijze te verenigen in een op duurzaam en gezond voedsel gerichte coalitie.
COV: rapport ademt vooral een tunnelvisie
De Centrale Organisatie voor de Vleessector merkt dat bij het rapport 'Duurzaam en Gezond' van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI) rond de klimaatdoelen vooral wordt gekeken naar één productgroep, zoals vlees. Daarmee blijven andere sectoren ten onrechte buiten schot, aldus de COV.
Bedrijven worden steeds vaker aangeklaagd voor hun aandeel in klimaatverandering
Het United Nations Environmental Program (UNEP) is de VN-organisatie die het milieubeleid op regionaal en wereldwijd niveau coördineert. De organisatie ontwikkelt en stimuleert milieubeleid door milieuvraagstukken in de internationale gemeenschap aan de orde te stellen. Volgens UNEP, het milieuprogramma van de Verenigde Naties, zijn er wereldwijd inmiddels 900 rechtszaken waarin bedrijven en overheden worden aangeklaagd wegens medeplichtigheid aan het bijdragen tot klimaatverandering en de opwarming van de aarde. Dat zijn er drie keer zoveel als in 2014. De VS spannen met ruim 650 zaken de kroon.
Enkele voorbeelden:
- De Nederlandse organisatie Milieudefensie eist dat Shell zijn beleid in overeenstemming brengt met het klimaatakkoord van Parijs (2015).
- Duurzaamheidsorganisatie Urgenda wint in 2015 een rechtszaak tegen de Nederlandse staat, om zijn verplichtingen meer te doen om uitstoot van broeikasgassen te voorkomen, na te komen.
- In Peru klaagt een boer de Duitse energiemaatschappij RWE aan en eist dat RWE meebetaalt aan maatregelen die hij heeft genomen om zijn boerderij te beschermen tegen de smeltende gletsjer die zijn akkers bedreigt. RWE zou met zijn kolencentrales voor 0,47 procent bijdragen aan de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen en daarmee bijdragen aan de opwarming van de aarde en langs die weg aan het smelten van gletsjers.
- Een rechtenstudent in Pakistan kreeg gelijk van de rechter in een zaak waarin hij de staat de schuld geeft van het mislukken van oogsten door de toenemende onvoorspelbaarheid van het weer in het zuiden van Punjab.
Dit betekent dat voor tal van bedrijven en overheden het hebben en naleven van een klimaatbeleid steeds urgenter wordt.