De wereld stevent af op een catastrofe als de samenleving geen goed antwoord vinden op de groeiende online-verspreiding van onwaarheden. Dat stellen onderzoekers onder leiding van Sinan Aral van M.I.T. Sloan School of Management in de Amerikaanse krant New York Times. Zij onderzochten de verhouding tussen en de verspreiding van ware en onware berichten. Wat blijkt? Op online platforms legt de waarheid het meer en meer af tegen onwaarheden. En het zijn niet bots maar mensen zelf die de oorzaak ervan zijn dat onwaarheden zich veel sneller (tot 70%) verspreiden dan waarheden. Bots zijn computerprogramma’s die op een autonome manier taken kunnen uitvoeren die normaal door mensen uitgevoerd worden. Volgens onderzoekers is het letterlijk van levensbelang voor het gezond functioneren van samenlevingen dat er een besef van en consensus ten aanzien van waarheid bestaat. Als we de samenleving te grabbel gooien aan onwaarheden nodigen we de catastrofes uit.
De onderzoekers volgden het spoor van duizenden berichten. Ze werkten nauw samen met verschillende platforms die het waarheidsgehalte van berichten op internet onderzoeken, zoals Snopes, PolitiFact and Factcheck.org. Zo werd de consensus over wat waar of niet waar is gewaarborgd. Voor alle categorieën van berichten – politiek, entertainment, business enz. – blijkt dat onware berichten significant sneller, verder en breder worden verspreid dan ware berichten. Dit geldt met name voor berichten van politieke waard.
Tegenover discussieplatform Me Judice zei onderzoeksleider Aral: ‘Door social media goed te bestuderen, kunnen we veel leren over de gewoontes van mensen, en de samenleving beter maken.’ Volgens Aral beïnvloeden social media meer en meer het gedrag van mensen. Dat kan negatieve gevolgen hebben, bijvoorbeeld doordat er heel veel leugens op social media staan. Maar het voordeel is het sociale leven voor een groot deel op internet plaatsvindt, waardoor ze makkelijk te monitoren zijn. Daardoor is beter inzichtelijk geworden hoe mensen besluiten nemen, en waarom ze doen wat ze doen. Dat kan worden ingezet om betere besluiten te nemen, en op die manier de samenleving te verbeteren, zo stelt Aral. Ook kunnen de negatieve effecten, zoals de leugens die zich snel verspreiden, beter worden bestreden.