'Juist voor deze kinderen moet er in Nederland een extra stap worden gezet. Het onderwijs in Nederland moet inclusiever worden.' Margrite Kalverboer, de Kinderombudsvrouw.
Kinderen met meervoudige of complexe ondersteuningsbehoeften lopen op school vaker tegen problemen aan in het passend onderwijs dan kinderen met lichte ondersteuningsvragen. De hulp die zij krijgen is niet toereikend. Dit hebben kinderen aangegeven tijdens een onderzoek naar passend onderwijs dat de Kinderombudsman de afgelopen maanden uitvoerde onder 184 kinderen. Het ontbreekt nu aan voldoende tijd en deskundigheid om kinderen goed te ondersteunen. Ook moeten kinderen beter worden betrokken en gehoord in de zoektocht naar de juiste ondersteuning. Dit zeggen kinderen in het onderzoek van de Kinderombudsman waar hun perspectief op passend onderwijs centraal staat.
Het blijkt dat de ondervraagde kinderen over het algemeen best tevreden zijn over het passend onderwijs dat ze krijgen. Maar de kwetsbaarste kinderen worden nu het minst goed ondersteund. Hulp sluit te weinig aan op hun specifieke behoeften en mogelijkheden.
Inclusief onderwijs betekent dat kinderen met een extra ondersteuningsbehoefte samen naar school gaan met kinderen die geen extra ondersteuning nodig hebben en relatief zorgelozer opgroeien. "Een inclusieve school is een stap naar een inclusieve samenleving, waarin iedereen meedoet en gelijke kansen heeft. Kinderen met en zonder ondersteuningsbehoeften leren met inclusief onderwijs al vroeg dat iedereen meetelt," aldus de Kinderombudsvrouw.
Nederland moet op dit punt veel ambitieuzer zijn. Ons land heeft zich gecommitteerd aan het VN-verdrag handicap, waarin is vastgelegd dat ieder kind met een ondersteuningsbehoefte vanwege een fysieke of psychische beperking recht heeft op inclusief onderwijs. "Passend onderwijs is daarin een stap in de goede richting maar nog zeker niet het eindstation." De Kinderombudsvrouw verwacht dan ook een visie van minister Slob (OCW) op inclusief onderwijs en een concreet en ambitieus plan waarmee we dit doel kunnen bereiken.
Dat passend onderwijs voor lang niet alle kinderen toereikend is, is goed terug te zien in de reacties die de Kinderombudsman kreeg van de 184 kinderen die deelnamen aan het onderzoek. Kinderen vinden dat leraren en ander onderwijspersoneel nog te weinig kennis hebben van hun problematiek. Om die reden adviseert de Kinderombudsman dan ook om inclusief onderwijs beter te verankeren in onze lerarenopleidingen.
Kennis onderwijspersoneel is volgens kinderen niet toereikend. Er is te weinig aandacht en men wordt niet betrokken bij besluiten
Kinderen merken ook dat er bij leraren te weinig tijd is en dat klassen te groot zijn om genoeg aandacht te krijgen. Ook daardoor voelen ze zich niet goed ondersteund. Daarbij moeten kinderen beter worden meegenomen in de keuzes die voor hen worden gemaakt. Dat gebeurt nu niet of niet goed genoeg. Kinderen hebben niet alleen het recht om gehoord te worden, maar moeten ook betere informatie en uitleg krijgen over de keuze die over hen wordt gemaakt en hoe hun mening daarin is meegenomen.
Daarmee is het onderwijs er nog niet: leraren, schoolleiders, schoolbesturen en samenwerkingsverbanden moeten er alles aan doen om het pedagogisch en didactisch klimaat op scholen te versterken. Rust, structuur en deskundige aandacht zijn namelijk door alle kinderen in dit onderzoek geuit als belangrijke behoefte en voorwaarde om zich goed geholpen te voelen.
Betere randvoorwaarden nodig om onderwijspersoneel te faciliteren
Als we de behoeften van kinderen serieus nemen en willen dat hun rechten beter worden nageleefd, dan moet een aantal randvoorwaarden in het onderwijs verbeteren. Meer deskundigheid, tijd, en menskracht zijn voorwaarden voor leraren om hun werk goed te kunnen doen. Zij geven aan dat er nu veel van ze wordt gevraagd en zij kinderen regelmatig niet de aandacht kunnen geven die nodig is. Daarnaast blijft de aansluiting tussen onderwijs en jeugdhulp een grote zorg. Het Rijk zal deze randvoorwaarden moeten verbeteren.
Lees hier het hele onderzoek naar Passend onderwijs