De Onderwijsraad schreef naar aanleiding van een recent rapport over noodzakelijke investeringen in het onderwijs op verzoek van Platform Profielactueel een exclusief artikel (zie hier). Het rapport benoemt tal van zaken die nodig zijn om het onderwijs uit de coronacrisis naar een zekere toekomst voor jonge generaties te leiden. Profielactueel wil daarnaast een thema toevoegen dat meer investering verdient, zowel in aandacht, tijd als geld maar ook in debat, onderzoek en scholing: groepsdynamica op scholen. Groepsdynamiek – de dynamiek in klassen - als een onlosmakelijk onderdeel van het thema ‘Burgerschap’. ‘Onlosmakelijk’, omdat de klas gedurende een periode in het leven van de jonge generatie de ‘kleine’ gemeenschap ter voorbereiding van de grote gemeenschap, het functioneren in de samenleving, is.
Onderwijsteams hebben het afgelopen decennium toenemend aandacht gekregen. Maar hoe het zit met de plek waar de onderwijskrachten onderwijs geven, de ‘klas’. Hoe staat het met het de kennis van groepsgewijs leren. Wat is het belang van het ‘samen zijn’ van een klas of groep? Wat gebeurt daarin? Welke rol speelt dat? Hoe belangrijk of minder belangrijk is dat? Vinden leerlingen/studenten er steun in of juist niet? Zijn docenten opgeleid in groepsprocessen? Wat kan en moet in een groep plaatsvinden en wanneer kun je besluiten tot individueel lesgeven? Wat kun je virtueel thuis doen en wat moet in een klas plaatsvinden? Wordt daar nu alles ‘’uitgehaald’’ wat er in zit?
Leren – in een groep of bij individueel onderwijs – vormt de basis van onderwijs en het onderwijs is de plek waar de eerste serieuze kennismaking met burgerschap een essentiële rol speelt. Alles in het leven draait uiteindelijk om het functioneren van het individu in een groep (gezin, klas, werkplek, als burger in de samenleving). Kennis en ervaring met betrekking tot groepsprocessen zijn derhalve een cruciaal onderdeel van het docentschap, althans zouden dat moeten zijn.
Groepsdynamica leert hoe wederzijds afhankelijk leden van een gemeenschap van elkaar zijn. Het verbreedt de horizon en maakt duidelijk dat we niet zonder anderen kunnen. Het kan inzicht geven in wat groepen in hun functioneren versterkt en verzwakt, wat leren vergemakkelijkt en wat het moeilijker maakt, wat afleidt en wat niet, hoe individuen in een groep overeind blijven en wanneer niet.
Een voorbeeld is het infoblad op de website van stichting School & Veiligheid, zie hier. Platform Profielactueel zal meer aandacht gaan besteden aan groepsdynamica. Wilt u via een artikel over dit thema een bijdrage leveren, mail ons via de website, zie hier.
Foto: Unsplash - Kate Kalvach