Ik had het jaar graag uitgeluid met een ander thema maar ik kon er niet onderuit. Er ontstaat een vreemd soort fascinatie rondom het thema ‘excellentie’. Alles in de samenleving ic het onderwijs lijkt excellent te moeten: scholen, docenten en nu leerlingen. Excellent lijkt de spiegel waaraan we ons kunnen vergapen. En waarop we ons blind staren. Kijken we binnenkort ook in eigen gezinnen door die bril? Of op ministeries? Excellente ambtenaren. Of ministers en staatssecretarissen! Ik zag een reportage over het onderwijs in Finland. Geen inspectie. Geen toetsen. Werken vanuit vertrouwen vertelde een rector van een school. En met goed opgeleide docenten en een duidelijk onderwijsplan met visie. Maar geen woord over verbijzondering van docenten of leerlingen. Excellentie maakt niemand blij, het streelt hooguit het ego. Onderwijs moet per definitie uitgaan van talent-, kennis en gedragsontwikkeling bij leerlingen. En bij docenten! Zonder onderscheid des persoons. Natuurlijk mag ambitie, niemand die het verbiedt. Maar waar ik kanttekeningen bij plaats is dat we ambitie en excellentie verbinden aan een ‘ander’, ja misschien wel een ‘beter’ soort mens, die zich onderscheidt, in intellect en houding en privileges geniet. Zoals eigen locaties op openbare scholen en universiteiten. Dat is een betreurenswaardige ontwikkeling. Ik zie in het onderwijs namelijk niet zozeer excellente mensen als wel omgevingen waar mensen zich kunnen ontplooien en excellente momenten een kans krijgen. Momenten tussen mensen. Mensen die elkaar vinden, steunen, begrijpen, kortom er voor elkaar zijn. De excellentie in het onderwijs zit voor mij daar: in de dialoog en de wijze waarop docent en leerling tot elkaar komen en uitwisselen. Ongeacht hun sociale status of intellectueel niveau.
Ben Claessens
hoofdredacteur
De medewerkers van Profiel Producties bv wensen u al het goede voor 2014