Donderdag 25 januari 2018 heeft de SER-voorzitter, Mariëtte Hamer een toelichting gegeven op het SER-rapport voor een sterk en innovatief beroepsonderwijs. Haar publiek bestond uit de leden van de Raden van Toezicht van de mbo-instellingen. Volgens Hamer heeft het mbo goud in handen. De sterke kanten van het mbo, zoals het praktijkgerichte onderwijs en de intensieve samenwerking met het bedrijfsleven zijn een voorbeeld voor andere onderwijssectoren. Maar de banen veranderen, de innovaties gaan steeds sneller, onze samenleving vergrijst en veel routineus werk gaat verdwijnen. Volgens de SER heeft het mbo een sterke uitgangspositie om de gevolgen van al die ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden.
Een flexibeler arbeidsmarkt vraagt een flexibeler schoolsysteem
‘Het is bijzonder spannend wat er nu op ons afkomt. De radicale verandering in de markt, wat betreft beroepen, technologie en snelheid van veranderingen, geldt uiteraard niet alleen voor het mbo maar voor iedereen,’ aan het woord is Petjo Molenaar, sectordirecteur Creatieve industrie bij mbo-instelling Aventus te Apeldoorn, Deventer en Zutphen. ‘We kunnen hier alleen op anticiperen als we het hele schoolsysteem flexibeler maken. Minder regelgeving, minder controle, meer vrije ruimte en over de grenzen van het KD (KD= kwalificatiedossier) durven stappen. Dit vraagt een mentaliteitsverandering bij de beleidsmakers, de besturen en op de werkvloer. Met de keuzedelen zouden we een eerste stap moeten zetten in die flexibilisering. Maar we hebben een nieuw gedrocht gecreëerd, volledig geïnstitutionaliseerd in het huidige logge onderwijssysteem. We moeten alles in detail uitwerken, documenteren en landelijk toestemming vragen om een keuzedeel te mogen geven. Met als gevolg dat er op dit moment al 3000 verschillende keuzedelen bij de SBB zijn vastgelegd.’
Petjo Molenaar laat zien dat we hierin volledig zijn doorgeschoten en dat het echt losser moet. Want hij gelooft sterk in de regionale afstemming en samenwerking met het werkveld. ‘Ook de bedrijven hebben niet altijd meer het antwoord op dat wat de arbeidsmarkt gaat brengen. We moeten daarom meer samen ontwikkelen. Dit vraagt een hele andere benadering. Ik pleit voor meer vrije ruimte binnen het onderwijs waarin school, lokale overheid en bedrijven samen stapsgewijs kunnen ontwikkelen. En fouten maken mag hierbij, want zo vergroot je namelijk de leren-leren skills van je docenten, partners én studenten. Waarbij de regionale situatie altijd het uitgangspunt is.’ Molenaar illustreert zijn pleidooi voor meer ruimte met het Innoventus bij Aventus. Een innovatie-lab rond o.a. robotisering, VR hololensen en 3D printen waarbij opleidingen en werkveld uit de techniek, zorg en creatieve industrie samen optrekken.
Haal innovatie uit de subsidiesfeer
Op dit moment zijn bovenstaande projecten als het innovatie-lab alleen mogelijk met aparte subsidies. Molenaar zou dit graag anders zien. ‘Ik zou willen dat mijn docenten standaard 20% van hun tijd kunnen besteden aan innovatie en onderzoek. Waarbij het normaal is om altijd bezig te zijn met nieuwe concepten. In een continue drieslag van experimenteren, testen/verbeteren en inbedden in het reguliere programma. Want willen we onze studenten echt trainen in de zoveel besproken 21Th skills dan vraagt dit dus ook ingrijpende veranderingen in ons onderwijssysteem. We moeten los komen van het afvinken en controleren en hen echte vrije ruimte bieden op school.’
Tekst: Gretha Liefers, communicatiespecialist van Aventus
Deel ook uw visie en project mbt structurele aandacht en zorg voor mens en milieu in het beroepsonderwijs via ProfielActueel, klik hier