Het onderwijs heeft er door deze polarisatie een taak bijgekregen”. Dit is een verzuchting die journaliste Margereth Kleijwegt van een docent optekende. Kleijwegt was door minister Bussemaker gevraagd in beeld te brengen hoe gevoelige maatschappelijke kwesties de klas binnen komen. Dit om beter beeld te krijgen van sociale scheidslijnen in het onderwijs.
Kleijwegt schreef over het belangwekkend thema de reportage ‘Twee werelden, twee werkelijkheden’ in de periode rond de zomer, nog voor de recente aanslagen in Parijs. Ze bezocht daarvoor vier hbo’s, acht mbo’s en vijf vmbo’s. Minister Bussemaker schrijft in het voorwoord: ‘Abstracte cijfers en analyses krijgen in haar reportage een gezicht. En doen ons beseffen dat er geen eenvoudige oplossingen zijn. Wat niet betekent dat we ons er maar bij neer moeten leggen dat de werelden van jongeren zo ver uit elkaar liggen.’
Zij ziet het als een kernopdracht van het onderwijs dat jonge mensen op school - de minidemocratie bij uitstek – kunnen leren wat het betekent om te leven in een open en vrije samenleving. ‘Onderwijs gaat niet alleen over kennisoverdracht. Het gaat ook om het ontwikkelen van karakter en persoonlijkheid (Bildung). Om het zoeken en vinden van je eigen stem. Om van binnenuit te begrijpen waar onze samenleving op is gebouwd en daar tegelijk kritische vragen over kunnen stellen. In dit complexe, maar zo belangrijke proces van volwassen worden, hebben docenten een essentiële rol. Zij staan voor de opgave gevoelige en soms explosieve kwesties niet toe te dekken, maar juist te benoemen en bespreekbaar te maken. Ik besef dat dit heel lastig kan zijn. Maar het moet wel gebeuren.’
‘Docenten mogen hier niet alleen in staan. Schoolleiding en bestuur moeten zorgen voor een schoolcultuur waarin een open gesprek mogelijk is. ( ) Naast praktische hulp hebben docenten ook brede maatschappelijke en morele steun nodig. De verleidingen die op jongeren inwerken kunnen zo sterk zijn dat ze individueel nauwelijks te weerstaan zijn. Als we in het onderwijs tegenwicht willen bieden aan de verleidingen van welke vorm van extremisme dan ook, dan moeten we serieus werk maken van de vormende opdracht van het onderwijs. En dan hebben we een sterk sociaal verband nodig.
Wij vormen met elkaar de samenleving. Door onze houding, onze blik en onze woorden, onze antwoorden en vragen, maken we met elkaar de omgeving waarin alle jongeren van Nederland opgroeien. De jongeren die al weten wie ze zijn, die het denken te weten en zij die worstelen met hun identiteit en hun plek in deze maatschappij.’
Lees de hele reportage hier