Platform Profiel Actueel

ProfielActueel - Sociaal Werk Summa College wil ‘v

ProfielActueel - Sociaal Werk Summa College wil ‘vonken’ in plaats van ‘vinken’

23 jul 2018 | Nieuws

In het studiejaar 2016-2017 ging de opleiding Sociaal Werk en Dienstverlening aan het Summa werken met een nieuw onderwijsconcept, uniek binnen het Summa College en misschien wel binnen Nederland. Vanuit het strategisch beleidsplan 2015 – 2018 van het Summa College uit Eindhoven en het project TeamFocus, waarin de nadruk ligt op meer eigenaarschap in de onderwijsteams, werkt de opleiding Sociaal Werk met een bijzonder onderwijsvorm waarin de 21e -eeuwse vaardigheden elke dag opnieuw centraal staan. Het onderwijs is duurzaam en innovatief en wil de student opleiden voor de baan die er nu nog niet is! Een exclusieve bijdrage voor ProfielActueel.

De opleiding Sociaal Werk en Dienstverlening werkt met succes met individuele leerroutes

[tekst] Om dat te kunnen realiseren moest er aardig wat gebeuren. Want wat zegt het nieuwe kwalificatiedossier? Wat zeggen de 21e eeuwse vaardigheden en wat vindt het onderwijskundig team zelf? Een nieuw onderwijsconcept, wat betekent dat voor mij als docent? Ben ik straks nog wel docent? Docenten gingen in dit kader studeren, volgden masters en gingen op bezoek bij andere opleidingen en instanties voor (werkveld)onderzoek. Vele teamsessies, interviews en gesprekken volgden met als uitkomst de ultieme gewenste vraag: Wat is het beste onderwijs waarbij het team duurzaam en innovatief is en blijft, waardoor het in staat is zichzelf continu te blijven verbeteren en aan te passen aan wat nodig is om studenten vaardig te maken voor de toekomst?

Self Determination Theory

Als antwoord op bovenstaande vraag is het nieuwe onderwijsconcept gebaseerd op drie theoretische uitgangspunten. De Self-Determination Theory van Decy & Ryan, 21e-eeuwse vaardigheden en Activerende Didactiek. Maar hoe vertaalt men deze theorie naar de praktijk?

Autonomie, competentie en verbondenheid hebben volgens Deci & Ryan invloed op elkaar. Belangrijk binnen deze theorie in het nieuwe onderwijsconcept is dat studenten zelf keuzes kunnen maken in hun opleiding, maar wel binnen bepaalde kaders. Elke groep studenten heeft twee docenten ter beschikking, waarmee meer aandacht vrij komt voor de relatie en kan de student zich zo optimaal mogelijk ontwikkelen en zijn of haar competenties inzetten. Belangrijk is om ervoor te zorgen dat de studenten opgeleid worden om ook over 10 en 20 jaar nog een goede Sociaal Werker, of ander beroepsbeoefenaar te zijn. Daarom worden de 21e -eeuwse vaardigheden centraal gesteld binnen alle leerjaren van de opleiding.

Activerende Didactiek

‘Zichtbaar leren’ betekent dat het leergedrag van studenten inzichtelijk is voor een docent, maar ook voor zijn of haar omgeving. Het betekent ook dat een docent weet hoe om te gaan met kennisverwerking en begrip. Hoewel er gesteld kan worden dat vrijwel alle ingrepen in het onderwijs effect hebben op het leergedrag, is dit niet altijd het gewenste effect. Er wordt dus alleen datgene gebruikt dat gewenst effect heeft (feedback geven, structureren en loslaten, bewust maken van het eigen leerproces etc.)

Belangrijk is verder dat er gebruik gemaakt wordt van activerende didactiek. Dit betekent geen lange theorielessen, maar maximale instructies van 15 minuten en dat men vervolgens middels ervaringsleer aan de slag gaat: open opdrachten waarbij de kaders zijn bepaald en de student aan het stuur zit van zijn of haar eigen leerproces. Daarbij verandert de rol van docent langzaamaan naar begeleider en/of coach, gericht op scaffolding, afnemende sturing.

Basisprincipes

Om aan bovenstaande theoretische uitgangspunten te kunnen voldoen, heeft het onderwijskundig team zelf een aantal basisprincipes samengesteld van waaruit onderwijs verzorgd wordt. De student staat centraal en de opleiding wil ’vonken’ in plaats van ‘vinken’. Hoewel het kwalificatiedossier de basis vormt voor de opleiding, wordt er net zoveel waarde gehecht aan de 21e eeuwse vaardigheden. De studenten dienen vaardig te zijn in de maatschappij, zichzelf te kunnen redden om een eerste stap naar onafhankelijkheid te kunnen maken. Ze blijven leren en leren keuzes maken. Daarnaast biedt het onderwijskundig team een logische leerroute aan, waarbij de student ten alle tijden de mogelijkheid behoudt om hiervan af te wijken. Dat betekent dat voor de autonomie van de docent ruimte moet worden gemaakt en dat zij zelf keuzes kunnen maken in relatie tot de gemaakte afspraken. Binnen deze autonomie en het nieuwe curriculum vraagt het onderwijsconcept passie, energie, eigenheid, vindingrijkheid en talent van de docent. Als laatste wordt er waarde gehecht aan een gezamenlijke ambitie, samenhang en duidelijkheid in het curriculum.

Structuur in tijd en ruimte - Elke dag start met een ‘dagopstart’

Om de intrinsieke motivatie te stimuleren, is er besloten dat alle groepen niet meer gaan wisselen van lokalen en zij dus één eigen lokaal voor de hele dag hebben. Datzelfde geldt voor de lestijden. Elke dag gelden dezelfde lestijden, zodat er een zeer duidelijk structuur van tijd en locatie terug te vinden is in het onderwijsconcept. Communicatie met de groep verloopt via Office365 en WhatsApp. Elke dag start met een ‘dagopstart’. ‘Dagopstarten’ zijn ultieme momenten om aandacht te besteden aan burgerschap, groepsdynamica en/of 21 -eeuwse vaardigheden. Na deze ‘dagopstarten’ wordt er gewerkt aan verschillende modules variërend van theorielessen, gastlessen, workshops of bezoeken buiten de deur en is er ruimte voor zelfstandig werken. Om de vier weken wordt er een projectweek aangeboden waarbij alle lopende modules ‘on-hold’ worden gezet en een volle lesweek een bepaald thema centraal staat.

Combinatieklassen

Sinds de invoering van het nieuwe onderwijsconcept is vrij snel gekozen om naast de reguliere klassen van elke opleiding ook een pilot te draaien met een combinatieklas, waarbij zowel studenten van beide opleidingen onderwijs volgen. Het ontstaan van een combinatieklas kwam met name vanuit de wens van het werkveld. De Sociaal Werker van de toekomst mag en kan breder opgeleid worden. Met die wetenschap én de uitgangspunten van het onderwijsconcept hebben er verschillende evaluaties en feedback –en feedforwardrondes met docenten en studenten plaatsgevonden. Wat zijn de voordelen en nadelen voor de studenten? En voor de mensen die het proces mogen gaan begeleiden, coachen? ‘Het zijn zo’n verschillende type studenten, andere theorieën, hoe moet dat georganiseerd gaan worden?’

De nieuwe onderwijsmethode wil ‘vonken’ inplaats van ‘Vinken’

Over de voordelen zijn zowel de studenten als de docenten het eens. Groepen met een diversiteit van onder andere type-mens en interesse stimuleren elkaar om tot nieuwe inzichten te komen, te starten met een netwerk en zich breder te laten informeren dan tot alleen de opleiding waarvoor je hebt gekozen. Daarnaast merken de studenten op dat ze door het vroege kiezen van de juiste opleiding gemakkelijker kunnen switchen van opleiding zonder dat hun omgeving flink verandert. Ook ervaren zij het als erg prettig dat iedereen een eigen leerroute heeft en kan en mag hebben.

Nadelen worden nagenoeg niet genoemd door studenten. Een enkeling vertelt dat een module of bepaalde lesinhoud niet boeiend voor hem of haar is of dat de verschillende type studenten wel zeer gevarieerd is. Nee, nadelen zijn er niet veel, misschien wel voor de docent. Hoe organiseer je dit allemaal, geef ik iedereen voldoende aandacht en komt alles wel voldoende aan bod? Wie volgt wel leertraject en moet ik van beide opleidingen inhoudelijk helemaal up-to-date zijn? Dat antwoord is niet moeilijk. In dit onderwijsconcept is de docent de wegwijzer van het leerproces van de groep en het individu. ‘Hij geeft je niet de pleister, maar legt je uit waar je de verbandtrommel kan vinden’ of te wel, hij coacht, inspireert, stimuleert, motiveert, en faciliteert. Hij creëert de omgeving zo dat de student wel wil leren!

Tekst: Hugo Boot, docent verbonden aan de opleiding Sociaal Werk aan het Summa College

Fotografie: Summa College

Voor meer informatie mail: HOBJ.Boot@summacollege.nl. Volgen kan via twitter: @Hugo_Boot

 
 

 
Meer over
 
Crossover Vitens 30-03-35.jpg
24 aug 2018

PROFIEL - Josje Damsma: 'Monteurs bind je niet met geld maar met ontwikkeling'

Josje Damsma: 'Monteurs bind je niet met geld maar met ontwikkeling'

COOKIE INFORMATIE

Voor een volledige werking van deze website wordt gebruik gemaakt van cookies.
Meer informatie over cookies > Accepteren Alleen noodzakelijke cookies