Premier Rutte houdt niet van visies maar het wordt wel tijd dat er een komt. In ieder geval voor het onderwijs. Politiek en overheid staan in 2017 namelijk voor ingrijpende keuzes. Het onderwijs gaat in de periode na de verkiezingen van 15 maart 2017 meer last krijgen van de maatschappelijke en economische ontwikkelingen dan alle decennia daarvoor. De uitdaging: op alle niveaus de starre onderwijsstructuren omvormen tot flexibele op de (internationale) samenlevingsontwikkeling ingerichte structuren. Het beroepsonderwijs ondervindt de kenlpunten al volop. Mbo-beroepen zijn in Nederland goed voor 1.3 miljoen banen. Deloitte voorspelde een tijd geleden al in het rapport ‘The robots are coming’: 'Automatisering leidt in Nederland tot substantieel baanverlies. Ondanks een groot aandeel hogeropgeleiden, wordt de economie flink geraakt'. Een mogelijk banenverlies van 2 tot 3 miljoen is een conservatieve inschatting. Niet alleen de mbo-beroepen worden geraakt, bij de hoger opgeleiden zullen zo'n 0,6 miljoen banen verdwijnen.
Politiek en overheid dienen te investeren in kansrijke domeinen. Ongelofelijk maar waar: Nederland is de tweede exporteur van agrarische producten ter wereld. De exportwaarde van voedsel en bloemen was vorig jaar €83 miljard. Dat is 20% van de totale export en bijna 10% van het bruto nationaal product. Nederland is verder sterk in bijvoorbeeld creatieve beroepen (kunst, theater etc.), in watermanagement (havens, dammen, dijken, kanalen etc.), scheepsbouw, gezondheidszorg, toerisme. Maar ook de ict wereld die nu en in de komende jaren zoveel banen bedreigt, biedt volop kansen. De online economie omvat volgens het CBS vandaag de dag zo’n 50.000 bedrijven die samen goed zijn voor 104 miljard euro omzet, 8% van de totale bedrijfsomzet in ons land. Ze tellen 345.000 banen. Tendens: stijgend. Daar liggen volop mogelijkheden.
Voor politiek, overheid en onderwijs is het zaak de snelheid van het bedrijfsleven bij te benen. Plan- en besluitvorming maar ook curricula mogen niet (nog verder) achter de feiten en ontwikkelingen aanhollen. De overheid dient samen met het veld de grote lijnen uit te zetten, de uitvoering te faciliteren en toe te zien op een goed verloop, het veld zelf is inhoudelijk verantwoodelijk. Natuurlijk is er kennis zoals taal en rekenen en zijn er vaardigheden (skills) die van belang blijven en een vast deel van het onderwijs vormen. Maar met name beroepsgerichte vakken zullen een meer ‘open’ karakter moeten krijgen. Samenwerking, uitwisseling en dialoog zijn daarbij de termen. Maar ook ontwikkelingsmogelijkheden voor individuele klasse en vindingrijkheid. Promoot specialisatie Meer dan nu dient onderwijs meer op het bedrijfsleven gericht te zijn, zonder dat het zichzelf met huid en haren aan de grillen van het competitieve bedrijfsleven overlevert. Het buitenland dient als partner te worden gezien. Politiek en overheid, kom in actie!