Platform Profiel Actueel

Ben Column.jpg

Ontwikkeling hangt af van openheid en verbondenheid

8 jan 2016 | Column | Ben Claessens, hoofdredacteur

Op welke leeftijd werd u voor het eerst gevraagd wat u eigenlijk ZELF wilde met uw leven? Een groot deel van ons leven zijn de inhoud en het tempo ervan bepaald door anderen. Sommigen zullen zelfs op volwassen leeftijd nog het gevoel hebben dat hen nooit is gevraagd wat ze eigenlijk zelf wilden of dachten. Wellicht is hen zelfs verboden zelf na te denken of te beslissen. Onder het mom van opvoedingsgewoonte, zelfbeschikking van ouders, cultuur en zo meer is in vele en te vele levens de openheid, eigenheid en zelfbeschikking tot verboden gebied verklaard. Een menselijk drama. Want zo is het naar mijn idee niet bedoeld. 

De mens wordt van nature geboren in openheid, naakt. Deze jonge, onbevangen mens stemt geheel overeen met de wezensaard der dingen die 'van nature' open is. Het leven is van zichzelf uitbundig, vervuld van dynamiek, elk moment vernieuwend. De geboorte zelf is daar een prachtige illustratie van. De nieuwgeborene is een uitdrukking van het wonderlijke en unieke van het bestaan zelf. Maar wat gebeurt er direct en in de jaren daarna?

Ouders, familie en tal van instanties ontfermen zich veelal met alle goede bedoelingen om de onmondige, hulpbehoevende kleine en staan klaar dit varkentje te wassen, op te voeden en te scholen. En zo wordt de openheid direct ingesnoerd en verpakt in wensen, eisen, behoeften, regels, normen, waarden van de volwassenen. Gedurende lange tijd wordt er zo door de anderen over de opgroeiende mens beslist. Soms tot in absurd detail. We noemen dat conditionering. Patronen vormen zich. Veel van de eigenheid wordt niet gezien, ontkend, niet zelden onderdrukt, soms met geweld. Zie de cijfers van huiselijk geweld en kindermishandeling. Op latere leeftijd vinden we de gevolgen deels terug in cijfers van criminaliteit, fysieke, psychische en psychiatrische problematiek, eenzaamheid, zelfdoding, religieus fanatisme maar ook het ongewild terecht komen in  situaties en beroepen waarvoor men zelf nooit gekozen zou hebben. Welk een impact heeft de ontkenning van eigenheid van een mens op de richting waarin de levensweg van iemand verloopt.

Het goede en wellicht troostrijke nieuws is dat openheid nooit weg is. We staan er namelijk in, komen er uit voort, het hangt onder elke gedachte en handeling. Het is de oceaan waarin we zwemmen. Zoals ik schreef: het is onze wezenlijke natuur (vaak zonder het te beseffen). We kunnen er ons te allen tijde aan laven, uit putten en ons door laten inspireren. Maar soms zijn de lagen die iemand door conditionering hebben toegedekt zo dik dat het tijd kost de lagen als de schillen van een ui af te pellen en (alsnog) van die openheid te proeven.

Het is voor het onderwijs cruciaal zich van die openheid in ons allen bewust te zijn. En om in de leerling die openheid te kunnen aan te spreken. Het is die openheid namelijk die het contact bepaald, tussen personen en van de persoon naar zichzelf. Verbinding en verbondenheid -  thema's die Profiel meer onder de aandacht van het onderwijs wil brengen - zijn een directe uitdrukking van en bestaan bij de gratie van die openheid. Voor sommige leerlingen zal het besef daarvan wellicht een ongekende ervaring zijn. Soms zal het spanningen oproepen met ouders die geen inmenging in hun opvoeding wensen. Maar onderwijs heeft tot taak bij te dragen aan de ontwikkeling van de jonge mens en niet om onderdrukking of om geweld die een gezonde ontwikkeling tegen gaat, te veronachtzamen of te ontkennen. Het is een van de meest lastige en tegelijk meest uitdagende opdracht van het onderwijs om daarin een goede balans te vinden. 

 

 
Meer over
 
21 feb 2016

Maak de leerling al vroeg en gedoseerd vertrouwd met vermogens als ‘denken’

Maak de leerling al vroeg en gedoseerd vertrouwd met vermogens als ‘denken’

COOKIE INFORMATIE

Voor een volledige werking van deze website wordt gebruik gemaakt van cookies.
Meer informatie over cookies > Accepteren Alleen noodzakelijke cookies