Platform Profiel Actueel

slaaf x.jpg

Burgerschap - Jane Elliot: Racisme is aangeleerd

24 jul 2020 | Column | Ben Claessens, hoofdredacteur

Deze column werd voor het eerst op deze website gepubliceerd op 9 juni 2015 

Vooroordelen en racisme zijn aangeleerd of toegewezen, zegt Jane Elliot. En kunnen dus ook weer ongedaan gemaakt worden. Jane Elliot was in 1968 lerares op een basisschool in het overwegend ‘blanke’ stadje Riceville. Daags na de moord op dr. Martin Luther King verdeelde ze de klas in tweeën: één groep van kinderen met bruine ogen en één groep met blauwogige leerlingen.

Het doel was de kinderen te laten ervaren hoe racisme voelt. De bruinogige leerlingen kregen meer privileges en complimenten. De leerlingen met de blauwe ogen, die een gekleurd sjaaltje moesten dragen, werden gekleineerd en mochten minder dan de bruinogen. De lerares dwong hen in een positie op grond van de kleur van hun ogen. Binnen het uur riep de nieuwe status bij de bruinogige kinderen een gevoel van superioriteit op tegenover de leerlingen met de blauwe ogen. Hetzelfde gebeurde als de rollen werden omgekeerd. Kinderen die werden gediscrimineerd werden snel onzeker, radeloos of verzetten zich tegen wat hen werd aangedaan. Kinderen in een favoriete rol genoten van hun status en ontwikkelden gemene en onverdraagzame trekjes.

Elliott is in de tachtig maar reist nog altijd de wereld rond in haar strijd tegen racisme. De kritiek of opmerkingen op haar aanpak, verschillen niet zo veel met die uit 1968. Zoals: je kan het blanke kinderen toch niet aandoen een dag lang zo gediscrimineerd te worden. Het traumatiseert hen. Waarop Elliot steevast antwoordt: ‘Hoe is het dan als je je leven lang die vernedering moet ondergaan?’ Waarop sommigen weer beweren dat mensen met een donkere huidskleur racisme 'nu eenmaal gewend zijn'.

Vijftien jaar na haar eerste experiment riep Jane Elliot de leerlingen van haar basisschoolklas bijeen en evalueerde ze met hen wat het experiment hen gebracht. Dat was indrukwekkend. Het bleek voor velen de meest indringende les uit hun schooltijd. Leerlingen herinnerden zich zowel hun superioriteitsgevoelens als de minachting en ongelijkheid die hen deel te viel, enkel vanwege de kleur van hun ogen. Het had hen veranderd. Een leerling vertelde dat de bovenliggende rol het kwade in hem naar boven had gebracht, alle wraakzucht die hij zo vaak had onderdrukt was, kreeg nu de ruimte. Het was voor hem een schokkende ervaring. Evenals de constatering dat binnen een uur vrienden tot vijanden konden worden.

Zie de documentaire 'The angry eye' via deze YouTube-link. 

  • Lees hier onze column Het gevaar van de anti-immigratie-sentimenten in de VS en Europa - juni 2018 
  • Lees hier de column op onze website Dark Star presidency - Amerikaanse Senaat bestempelt Trump tot een racist - juli 2019 
  • Lees hier het artikel in The Guardian Racism is at the heart of fast fashion – it's time for change - 12 juni 2020
 

 
Meer over
 
4 jan 2021

Burgerschap - De kern van leiderschap – een leider leidt, een autocraat niet

Burgerschap - De kern van leiderschap – een leider leidt, een autocraat niet
18 nov 2020

Biden won maar in de VS blijkt Jim Crowe nooit te zijn verdwenen

Biden won maar in de VS blijkt Jim Crowe nooit te zijn verdwenen
12 aug 2015

Geeft u die kinderen valium?

Geeft u die kinderen valium?
1 jul 2015

Als studenten met cash naar Griekenland

Als studenten met cash naar Griekenland
24 jun 2015

ROC Leiden en de rol van de politiek

ROC Leiden en de rol van de politiek
19 jun 2015

Ron en Tom

Ron en Tom
26 mei 2015

Persoonlijkheidsvorming

Persoonlijkheidsvorming
28 apr 2015

Het creatieve vermogen van de student

Het creatieve vermogen van de student
14 apr 2015

Dankbaar voor mijn mbo-achtergrond

Dankbaar voor mijn mbo-achtergrond
8 apr 2015

Vrienden

Vrienden
2 mrt 2015

Individuele gelijkheid is een feit

Individuele gelijkheid is een feit
9 feb 2015

Kwaliteit begint bij ieder van ons

Kwaliteit begint bij ieder van ons
19 jan 2015

Leraar, maak jezelf zichtbaar

Leraar, maak jezelf zichtbaar
4 jan 2015

De student zien als bron voor kennis en inspiratie

De student zien als bron voor kennis en inspiratie
10 dec 2014

Relatie

Relatie
8 dec 2014

Er 'moet' heel veel

Er 'moet' heel veel

COOKIE INFORMATIE

Voor een volledige werking van deze website wordt gebruik gemaakt van cookies.
Meer informatie over cookies > Accepteren Alleen noodzakelijke cookies