LHBT-studenten (lesbiennes, homo’s, biseksuelen en transgenders) zijn vaker slachtoffer van pesten en agressie. Ecbo keek in onderzoek naar sociale veiligheid op mbo-scholen voor het eerst naar de veiligheid van LHBT’ers. Alle beleid en maatregelen, erkent een mbo-teamleider, kunnen niet voorkomen dat er soms incidenten zijn. Aandacht blijft nodig, concludeert ecbo.
Ruim 88 procent van de mbo-studenten voelt zich op school veilig. En 91 procent van de mbo-medewerkers voelt zich veilig. Dat blijkt uit de medio mei gepubliceerde Monitor Sociale Veiligheid in de mbo-sector. Volgens Rien van Tilburg, waarnemend voorzitter MBO Raad, wijst de monitor uit dat steeds minder studenten en docenten te maken krijgen met agressie door anderen.
Maar lesbiennes, homo’s, biseksuelen en transgenders (LHBT’ers) voelen zich op mbo-scholen minder veilig dan hun heteroseksuele medestudenten. Zij worden ongeveer drie keer zo vaak slachtoffer van vandalisme, discriminatie en pesten, digitaal geweld, seksueel geweld en bedreiging. 23 Procent van de LHBT’ers krijgt te maken met psychisch-fysiek geweld, dat varieert van pesten tot mishandeling, tegenover 8 procent van de hetero’s.
Het zijn de resultaten van een onderzoek van het expertisecentrum beroepsonderwijs (ecbo) in het vorige schooljaar: 2014-2015. Het is voor het eerst dat er vragen zijn gesteld over seksuele geaardheid en tolerantie tegenover LHBT’ers. Van Tilburg motiveert de aandacht voor deze doelgroep. ‘Om discriminatie van en geweld tegen deze studenten en medewerkers tegen te gaan is het belangrijk dat scholen weten hoe veilig zij zich voelen.’
Signaal
Scholen staan niet in de rij om te reageren op het onderzoek van ecbo. De school die wel een reactie geeft, benadrukt dat het bij hen wel meevalt. ‘We hebben niet het signaal dat LHBT’ers op onze school vaker het slachtoffer zijn van onveiligheid’, zegt Rik Meerema, teamleider mbo Groenhorst Almere. ‘De zorgcoördinator van de school heeft evenmin signalen gekregen over deze specifieke groep.’
Groenhorst is volgens hem een kleine school met veel sociale controle. Dat kan helpen bij het veiligheidsgevoel. Maar als LHBT’ers zich niet veilig voelen, is dat vaak reden om te verzwijgen dat ze homoseksueel of lesbisch zijn. Voor transgender persoon kan het reden zijn de genderexpressie van het gewenste geslacht te vermijden. Bijna de helft van de homo- en biseksuele studenten durft uit te komen voor zijn/haar seksuele voorkeur. Voor de rest ligt het problematischer en zelfs 5 procent geeft volgens het ecbo-onderzoek aan het aan niemand te willen vertellen. Verder blijkt uit het onderzoek dat van de mbo-studenten 5 procent ‘uitgesproken moeite’ heeft met homoseksuele, lesbische, biseksuele of transgender medestudenten.
Pestmonitor
Acceptatie van LHBT’ers laat, hoewel het in Nederland relatief goed gaat, ook buiten school nog te wensen over. Dat bleek uit de 12 mei verschenen (eerste) LHBT-monitor van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Met name ouderen, religieuze mensen en etnische minderheden blijven negatiever denken over homoseksualiteit. En de acceptatie van transgender personen blijft zorgelijk. Volgens een steekproef van EenVandaag merkt ondanks de verplichting tot LHBT-voorlichting op middelbare scholen slechts een kwart van de leerlingen dat dit ook daadwerkelijk gebeurt.
Meerema vertelt dat bij Groenhorst, waar ook een vmbo-groenafdeling is, in het vmbo vraagstukken rondom LHBT onderdeel van het lesprogramma zijn. Ook het mbo besteedt aandacht aan deze groep mensen. ‘Het mbo organiseert jaarlijks een burgerschapsweek waarin het thema LHBT een plaats heeft.’ Groenhorst Almere heeft ook een werkgroep ‘diversiteit’. Deze werkgroep organiseerde een bezoek van Theater aanZ die voor studenten een interactief toneelstuk over LHBT speelden en discussie losmaakten. ‘Ook is er jaarlijks aandacht voor paarse vrijdag, een actie van de Gay-Straight Alliance. Op deze dag wordt opgeroepen iets paars te dragen om te laten zien dat de school veilig is voor LHBT’ers. Zowel studenten als docenten geven hier volop gehoor aan.’
Groenhorst is wellicht een uitzondering, want volgens de ecbo-monitor blijkt de aandacht voor een veilig sociaal klimaat voor LHBT-medewerkers op de meeste instellingen beperkt. Op 4 van de 10 instellingen is het geen issue in het sociale veiligheidsbeleid.
Onbekendheid
Bovendien zijn veel studenten en docenten onbekendheid met de voorzieningen op school. De onderzoekers concluderen dat hoewel er op ruim driekwart van de instellingen medewerkers actief werken aan de sociale veiligheid, met een vertrouwenspersoon en een meldpunt, bijna 40 procent van de studenten niet weet niet dat een vertrouwenspersoon is en bijna 70 procent heeft geen idee van een meldpunt. Ook een groot deel van het personeel heeft geen idee.
Veiligheid blijft een aandachtspunt, constateert ecbo. Ondanks de positieve ontwikkelingen en zeker waar het LHBT’ers betreft. ‘Natuurlijk kan dit alles niet voorkomen dat er soms ook bij ons incidenten zijn’, erkent Meerema. ‘Het blijft immers werken met mensen.’
Profiel - Ton van den Born