Alle mbo-studenten krijgen met ingang van het komend studiejaar een bindend studieadvies. Tot nu toe gold dat alleen voor de entreeopleidingen. Roc’s zien de nieuwe maatregel met vertrouwen tegemoet. ‘Ik verwacht dat we het merendeel van de studenten een klop op de schouder kunnen geven.’
Studenten die een eenjarige opleiding volgen krijgen na drie maanden een bindend studieadvies (bsa). Met ingang van het studiejaar 2018-2019 geldt zo’n advies ook voor studenten van meerjarige opleidingen. Zij krijgen na negen maanden een bsa in het eerste jaar van hun opleiding.
Zo’n advies mag nooit als een verrassing komen. Voor een opleiding een bsa geeft, moet het eerst een studievoortgangsgesprek met de student houden. Duidelijk moet zijn of het wel of niet goed gaat en de student moet de kans krijgen zich te verbeteren. Tegenover deze strengere aanpak staat dat opleidingen studenten nu niet meer kunnen weigeren. Mbo-studenten hebben een toelatingsrecht als ze zich tijdig aanmelden, de juiste vooropleiding hebben en deelnemen aan verplichte intake-activiteiten.
Het doel van de nieuwe regels is om de overstap van jongeren van het voortgezet onderwijs naar het mbo goed te laten verlopen en de positie van de student de versterken. Juist bij de overstap van vmbo naar mbo gaat het vaak fout en door deze maatregelen hoopt de overheid te voorkomen dat jongeren tussen wal en schip raken.
Goede procedure
Wiecher de Vreeze, bestuurssecretaris van het Da Vinci College, verwacht een soepele overgang naar de nieuwe situatie. ‘We moeten de systematiek uit de entreeopleiding nu ook inzetten op niveau 2, 3 en 4. Op zich is dat geen probleem, maar het vereist wel veel zorgvuldigheid. Van onze ervaring met de entreeopleiding hebben we geleerd dat je vooraf duidelijk moet maken hoe je een beslissing neemt, op welke gronden en met welke persoonlijke omstandigheden je rekening houdt. Voor docenten is het belangrijk dat ze in de juiste volgorde handelen. Er moet altijd eerst een voortgangsgesprek zijn. Je moet de procedure goed vastleggen en de teams helpen zich te houden aan de termijnen. Voor hen betekent het extra werk. Daar staat tegenover dat het bsa voordelen heeft: de regeling wordt strakker en dat biedt ook meer duidelijkheid. Vroeger bleven studenten wel eens te lang doortobben op een opleiding en dan waren het weggegooide jaren.’
‘Op onze entreeopleiding geven we zelden een negatief bsa,’ zegt Joep Staps, programmamanager bij ROC A12. ‘Dat komt omdat we snel in overleg treden. We voeren uitgebreide studieloopbaangesprekken, geven tijdig feedback en zorgen dat studenten weten hoe wij hen beoordelen. We kijken naar hun studieresultaten en gedrag. Het moet duidelijk zijn dat we alleen negatief adviseren als iemand echt op de verkeerde plek zit. Zo zullen we ook in de meerjarige opleidingen omgaan met het bsa. Het advies is niet bedoeld als selectiemethode, maar een instrument om studenten eventueel naar een andere opleiding te helpen. We laten hen niet zomaar gaan.’
Hanneke Giesbers, jurist onderwijs bij Deltion, heeft eenzelfde ervaring. ‘Het bsa is een goed middel om al in een voorstadium de vinger aan de pols te houden. We hoeven bijna nooit een leerling weg te sturen. Als een leerling een opleiding echt niet aankan, komen we meestal niet eens aan een negatief bsa toe. Dan begeleiden we hem of haar al eerder naar een andere opleiding.’
Niet zwart-wit
Op het hbo en wo krijgen studenten al langer een bindend studieadvies. Volgens onderzoekers van de Universiteit Maastricht is het studiesucces daardoor toegenomen. Of dat ook voor het mbo zal gelden, is nog moeilijk te zeggen. Voor mbo-opleidingen valt er weinig te leren van de situatie op het hbo en wo, zegt Giesbers. ‘Het werkt daar anders. De studenten moeten er een minimaal aantal studiepunten halen en dat is een harde eis. Als ze die niet halen, moeten ze stoppen. Op het mbo ligt het niet zo zwart-wit, persoonlijke omstandigheden worden mee gewogen.’
Belangrijk is wel dat je het zeker weet als je een negatief studieadvies geeft, vindt De Vreeze. ‘Er kan sprake zijn van persoonlijke omstandigheden waardoor een student niet goed functioneert. Het is dan aan het team om een beslissing te nemen.’
Gezien de populatie van veel mbo’s zou dat kunnen betekenen dat heel veel leerlingen toch niet worden weggestuurd. ‘Als een student van goede wil is kunnen we hem of haar nog een kans geven,’ zegt Staps. ‘We hebben als school ook een maatschappelijke opdracht. Je moet niet te lichtzinnig een leerling afwijzen. De situatie bij ons in Ede en Velp is anders dan die in grote steden, maar ook wij krijgen steeds meer leerlingen met problemen. We proberen hen te helpen, bijvoorbeeld door hen extra aandacht te geven of het tempo wat te verlagen, zodat ze het toch halen. Uiteindelijk moet dat diploma er wel komen.’
Kansen
Helemaal waterdicht is het nieuwe systeem bovendien nog niet, want na een negatief advies bij de ene school kan een student de afwijzing verzwijgen en naar een ander roc overstappen om daar toch weer dezelfde opleiding te volgen. ‘Dat is administratief nu niet te zien,’ erkent De Vreeze. ‘Een student kan zich dan weer beroepen op zijn toelatingsrecht.’
Toch ziet hij en niet zo somber in. Het bindend studieadvies biedt wat hem betreft vooral kansen. ‘Je kunt studenten tijdens het voortgangsgesprek ook vertellen dat ze het goed doen. Ik verwacht dat we uiteindelijk het merendeel van de studenten een klop op de schouder kunnen geven.’
Tekst: Mirjam Janssen
Foto: Techniekbeeldbank.nu