Het systeem van kwalificatiedossiers is op den duur ongeschikt om te voldoen aan de toenemende vraag naar flexibel beroepsonderwijs waarin de focus wordt verlegd van onderwijsaanbod naar het leren van studenten. Sommige opleidingen gebruiken inmiddels de zogenaamde Prestatiematrix. Dit is een onderwijskundig brondocument dat docenten en studenten een compleet format biedt over de te realiseren onderwijsleerdoelen.
Een dergelijk brondocument is geen doel op zich, maar een voertuig, een middel om te werken aan de leerdoelen van de opleiding, vertelt de ontwikkelaar van de Prestatiematrix, Cor Laming van LOOV Onderwijsontwikkeling. Hij vertelt in Vakblad Profiel van november: “Je kunt de prestatiematrix gebruiken om de werkprocessen van een kerntaak te vertalen in samenhangende onderwijsleerdoelen. Zo ontstaat een onderwijskundig brondocument als basis voor alle onderwijsleeractiviteiten. Voor het samenstellen van het curriculum, voor de coaching van studenten en voor de beoordeling (iedere cel heeft ook zijn eigen toetsvorm). MBO-diensten gebruikt de matrix om ‘levensechte opdrachten’ in het kader van LOB te onderbouwen met leerdoelen volgens de drie handelingscategorieën van de matrix. Ook Skills-Netherlands heeft in dat kader de prestatiematrix benut, evenals verschillende mbo-opleidingen in het land. De matrix wordt ook gebruikt om functies en beroepsrollen te onderbouwen met beroepseisen.”
Het kwalificatiedossier is volgens de heer Laming een maatschappelijk document waarin beroepseisen beschreven staan. Het is geen onderwijsdocument dat een basis kan bieden voor het samenstellen van een curriculum en het coachen van studenten bij hun leerontwikkeling en van waaruit toets- en beoordelingsinstrumenten worden ontwikkeld. Het mbo heeft behoefte aan een onderwijskundig brondocument waarin de onderwijsleerdoelen helder beschreven staan van waaruit een opleiding zich kan inrichten en verantwoorden en waar de student aan moet voldoen om recht te hebben op een diploma.
Cor Laming: “De prestatiematrix kan veel beter meebewegen met veranderingen in de samenleving dan het KD. De matrix is samengesteld uit negen generieke waarden die integraal betekenis geven aan een arbeidsbekwaamheid c.q. beroepscompetentie. Deze waarden sluiten aan bij wat we in de samenleving belangrijk vinden. Denk aan reflectie en ethiek (banken, accountants etc.). De matrix vormt een stramien voor opleidingen om de kerntaken en werkprocessen van een beroep in termen van leerdoelen te presenteren aan iedereen die bij het onderwijs betrokken is. De matrix vormt ook een stramien voor functies in het werkveld om de onderliggende beroepseisen te formuleren (HRM). Dat geeft het voordeel dat je gemakkelijk kunt schakelen tussen functie en opleiding. Iedere verandering in een opleiding of in het werkveld op landelijk dan wel op regionaal niveau kan eenvoudig vertaald worden in de prestatiematrix door leerdoelen/beroepseisen uit te wisselen, aan te passen of te verwijderen. Het stramien van de matrix blijft altijd hetzelfde. Dit stramien is voor iedereen leesbaar en niet op de laatste plaats, ook voor studenten en ouders. Uiteindelijk willen wij dat studenten zelfsturing ontwikkelen. Dat begint bij het helder verwoorden van de onderwijsleerdoelen waaraan zij moeten werken. Wat valt er voor studenten te sturen als zij de doelen niet kennen waarop zij beoordeeld worden? Als we denken vanuit studenten gaat het om toenemende zelfsturing i.p.v. afnemende sturing als we denken in termen van begeleiding.”
Lees er alles over in Vakblad Profiel van november 2014.