Platform Profiel Actueel

Strand .jpg

Leren kan ook afleren zijn - en een mogelijkheid voorbij de horizon te kijken

5 feb 2021 | Column | Ben Claessens, hoofdredacteur-uitgever

Het leven is in principe een weg van volstrekte vrijheid. Maar wat we vooral ervaren is een leven van beperkingen, zie de coronacrisis. We zijn als mens fysiek en mentaal per definitie beperkt. Overal waar we zijn stuiten we op deze beperkingen, op limieten en grenzen, met name in het samen leven met anderen met wie we rekening te houden hebben. De samenleving kent daartoe regels, wetten, normen en waarden die we overal en altijd tegenkomen. We leven met tal van factoren die ons een gevoel van beperking (kunnen) en spanning geven. Heel begrijpelijk.

En toch, die volstrekte vrijheid is een feit. Vrijheid is geen kwestie van alles aan regels, enz. overboord gooien en doen wat we willen. De beperkingen verdwijnen daar niet mee. De vrijheid zit niet in het doen alsof die beperkingen er niet zijn, de vrijheid schuilt in de (ervaring van de) beperking. De uitdaging is om te midden van al onze beperkingen die vrijheid te ervaren.

 Leven is in de kern het leren en aankweken van levenskunst, door met vallen en opstaan te leren die vrijheid en ruimte toe te laten. De ruimte en vrijheid zijn niet gebonden aan posities, status of intellect – ze zijn daar op de plek waar we zijn, waar we bewegen, luisteren, spreken en denken. We ervaren het niet, misschien omdat we onszelf beperken. Er is echter goed nieuws. In ons leven zijn het juist de ervaringen van beperkingen en begrenzing, van weerstand en frustratie die ons dichter bij de ervaring van die vrijheid brengen. Je kunt ze zien als sleutels van een venster of  poort naar…

Elke ervaring is in potentie een venster waardoorheen opnieuw een bries van levensvrijheid en onbegrensde ruimte waait. Leren vereist ervaren, doen, handelen en in de beperking de ruimte ervaren. Waar die ruimte dan in zit? In het leren van elke ervaring en steeds meer het leven gaan zien als een ongebaand pad dat voor jou is uitgezet en dat alleen jij kan gaan. De ruimte zit in de volgende stap die we onvermijdelijk zetten, het feit dat waar we ook zijn de wegen in alle windrichtingen open staan en dat in elke stap die we zetten, in elke handeling. Elk ogenblik is derhalve een uitnodiging.

De enige vraag die we ons dienen te stellen is: Wat hindert ons? De belemmeringen kunnen velerlei zijn maar de belemmering zelf is een ervaring van openheid, hoe moeilijk ook voor te stellen. Aldus ontrafelen, onthullen we onszelf, door de onthulling van wat we zijn, van wat er werkelijk toe doet, waar de zingeving zich in bevindt, door een zich steeds meer verhelderende blik op de wonderlijke samenhang der dingen, de natuurlijke verbinding in alles. Het echte leren is dat elke ervaring een onthulling is van jezelf, jezelf als exponent in termen van tijd, ruimte en waarachtigheid.

Het is goed dat we talen leren, leren rekenen en een ambacht leren. Maar al dat is slechts mogelijk dankzij de genoemde ruimte en openheid. We leren leerlingen en studenten allerlei vaardigheden maar het blijft instrumentaal, als een leerling-schilder die zijn materialen leert kennen maar er niet toe wordt aangezet er uiteindelijk de vrijheid in te vinden.

Levenskunst reikt verder dan de uren in een leslokaal. Scholing is meer dan een vak leren. Het is een aanzet, een eerste stap van een reis van zelf-ont-dekking, in de zin van ont-hulling. Precies daarin schuilt de betekenis van leren: je’zelf’ ont-wikkelen, ont-hullen – je wikkelt iets los, in jezelf. Je ontdoet je van de schellen voor de ogen die je blik vertroebelen, die je blind kunnen maken. Houd dat voor ogen: in de beperking schuilt de oneindigheid. Al het leren is gericht op de onthulling van onszelf en de oneindigheid waarin we leven. En, o paradox, tegelijkertijd al de expressie daarvan.

 

 
Meer over
 

COOKIE INFORMATIE

Voor een volledige werking van deze website wordt gebruik gemaakt van cookies.
Meer informatie over cookies > Accepteren Alleen noodzakelijke cookies