Onder normale omstandigheden zou het nooit gebeurd zijn. Er moest een virus aan te passen komen om alle structuren op z’n kop te zetten. De scholen zijn gesloten evenals diverse andere sectoren van de samenleving. Thuiswerken en afstandsonderwijs hebben een ongekende vlucht genomen. De dienstverleners op dat gebied draaien overuren. Wat voor gevolgen gaat dat hebben voor het onderwijs?
Los van de persoonlijke tragiek en de enorme ontwrichting wereldwijd zal de pandemie ook onvermijdelijk aanzetten tot veranderingen in de samenleving. Bijvoorbeeld: gaat de pandemieperiode leiden tot een transformatie van het onderwijs? Kan het zijn dat onderwijs binnenkort niet alleen op school maar evengoed thuis gevolgd kan worden – via afstandsonderwijs? Het is verstandig het effect van de komende tijd te onderzoeken en te meten. Wat kan wel en wat kan niet langs de digitale weg? Welk type onderwijs is geschikt voor thuis en welke type vraagt toch om aanwezigheid op school. Welke skills heeft de student nodig en welke dient de docent te beheersen. Er zijn organisaties die volledig afstandsonderwijs beiden, denk aan de Wereldschool. Sinds 1948 biedt deze organisatie Nederlandstalig onderwijs aan kinderen van expats over de hele wereld, aanvankelijk per post, tegenwoordig online.
Uitgevers bieden hun digitale leermiddelen kosteloos aan (voor een bepaalde termijn en binnen de grenzen van wat kan en toegestaan is), onderwijsadviesbureaus op dat gebied geven adviezen en online-cursussen voor online-onderwijs. De virtuele economie draait op volle toeren. Het geeft aan dat, althans een deel van, de professionals in het onderwijs zoeken naar nieuwe mogelijkheden en hierin voldoende flexibiliteit toont, nota bene een van de meest vereiste vaardigheden die in het onderwijs ook aan jongeren gesteld worden om in de moderne economie te kunnen functioneren.
Het zijn tijden voor experimenten. Op deze schaal zou dit onder normale omstandigheden nooit mogelijk zijn geweest. Het biedt kansen te volgen hoe studenten, managers en docenten en zelfs praktijkbegeleiders zich verhouden tot de overdracht van kennis en ervaring langs de digitaleweg. Studenten, de nieuwe generatie, zijn bekend met digitale communicatiemiddelen. Ze zijn vertrouwd met smartphones en tablets. Ze kunnen docenten, met name de digibeten onder hen, een lesje leren in het gebruik ervan. Zo kan in een periode die niemand had kunnen voorzien op onverwachte wijze een of meerdere hordes worden genomen. Waar het onderwijs vastzat in structuren kunnen die nu even worden losgelaten en komt veel aan op de inventiviteit en het vernuft van docenten en de technici die digitaal onderwijs mogelijk maken. Daarbij is het van belang de stem van de studenten te horen en luisteren naar hun mening en oordeel.
In deze tijd waar niemand om heeft gevraagd kan ineens worden onderzocht hoe het digitale individuele thuisonderwijs zich verhoudt tot het traditionele schoolse onderwijs binnen de muren van een gebouw en, dat is cruciaal, waar de twee onderwijsvormen elkaar kunnen ontmoeten en mogelijk straks kunnen versterken. Mogelijk is de pandemie,naast ale tragiek, voor het onderwijs langs deze weg een, wat zo mooi heet, blessing in disguise.