Het schijnt dat er ondanks alle geharrewar in de UNO toch wel iets is veranderd in de methoden der internationale politiek sinds een halve eeuw! Op 3 November 1903 staan de Verenigde Staten peet bij de geboorte der republiek Panama. Onder het wakend oog van haar oorlogsschepen voltrekt zich de on-bloedige afscheiding van Columbia. Het is Amerika minder begonnen om de vrijheid van de Panamezen, dan wel om dat stukje gronrj, waar de twee grote oceanen elkaar het dichtst naderen, de landengte van Panama. Enkele weken na de geboorte van de nieuwe republiek, weten de Verenigde Staten tegen betaling van 10 millioen dollar de souvereiniteit te verkrijgen over het Panamakanaal gebied.
En thans, bijna een halve eeuw later, blijkt dat kleine Panama zich tot een soort koekoeksjong te hebben ontwikkeld, dat het zijn machtige beschermer lastig begint te maken.
Het ontzegt aan de USA het recht ook verdedigingswerken buiten de kanaalzone te houden, een recht dat onder de oorlogsdreiging in 1941 werd verleend. Een gebaar dat omstreeks de eeuwwisseling waarschijnlijk wel enigszins andere gevolgen zou hebben gehad dan thans! De partijen zouden in een voortgezet duel wel van zeer ongelijke krachten blijken te zijn. De machtige Verenigde Staten, thans misschien wel de grootste wereldmacht met haar bevolking van meer dan 130 millioen bewoners en haar onmetelijke hulpbronnen en daarnaast de dwergrepubliek, die slechts kan bogen op een s-vormige strook land, ongeveer tweemaal zo groot als Nederland, waarvan nog het overgrote deel wordt inge-nomen door onbegaanbaar bergland, met een bevolking van even 600.000 zielen, d.w.z. ongeveer evenveel als onze havenstad Rotterdam telt, en zeer pover ont-wikkelde middelen van bestaan.
De verbindingsstreep tussen de beide landmassa's van het Amerikaanse vasteland was zeker nooit in de belangstelling van de wereldpolitiek geraakt, als hier niet juist de kortste doorsteek tussen de twee belangrijkste wereldzeeen had gelegen. Juist door dit laatste feit was het gebied voorbestemd om de verwezenlijking te zien van e£n dier plannen, waarin de menselijke fantasie en scheppingskracht zich op zijn best toont: het maken van een waterweg tussen twee oceanen, die landen en volken nader tot elkaar zou brengen. Grootse werken vereisen grootse, stoutmoedige plannen.
Inhoudsopgave